Psalmy Dawida na chór mieszany, instrumenty strunowe i perkusję
Opis materiału
Spośród trzech dzieł Krzysztofa Pendereckiego
nagrodzonych na Konkursie Młodych Kompozytorów
ZKP w 1959 roku Psalmy Dawida znalazły najwyraźniejszą
kontynuację w późniejszej twórczości ich autora. Posłużyły światopoglądowemu
samookreśleniu, dowodząc zakotwiczenia kompozytora w tradycji judeochrześcijańskiej.
Deklaracja ta zresztą – jeśli uznać dwuznaczność dedykacji „Mojemu Ojcu” – była
oparta na głębokiej wierze wyniesionej z domu rodzinnego.
Słowa wyjęte z Psałterza Dawida (1579) Jana Kochanowskiego zostają podane w dziele Pendereckiego – przy całej swojej surowości i archaiczności – w sposób bynajmniej nie oschły, podobnie jak dzieje się to w Symfonii Psalmów Strawińskiego. Aparat wykonawczy obejmuje chór mieszany, perkusję i instrumenty strunowe (traktowane perkusyjnie). Cztery skontrastowane fakturalnie części wykorzystują materiał dwunastodźwiękowy, który porządkowany bywa zgodnie z regułami kontrapunktu staroklasycznego. W ten sposób techniki dawne łączą się tu z nowymi: atonalnością i punktualizmem.
Część pierwsza, Ad te, Domine, clamabo (Psalm 28: „Królu niebieski, zdrowie dusze mojej / Do Ciebie wołam, a Ty twarzy swojej / Nie kryj przede mną”), ukazuje zdolność kompozytora nie tyle do układania „wpadających w ucho” motywów, ile dokonywania interesujących zespoleń harmonii, ruchu, melodii i barwy. Część druga, Exaltabo te, Domine (Psalm 30: „Będę Cię wielbił, [mój] Panie, / Póki mię na świecie stanie, / Boś mię w przygodzie ratował / I śmiechów ludzkich uchował”), obywa się bez instrumentów i przynosi nastrój medytacyjny. Część trzecia, Quia tu es, Deus (Psalm 43: „Niewinność, Panie, moją / Przyjmij w obronę swoją […] / Panie, w którym obrona / Moja jest położona, / Czemu mię troskliwego / Pchasz od oblicza swego?”), napędzana jest przez rytm i przywodzi na myśl kantatę sceniczną Carmina burana Orffa. Wreszcie część czwarta, Domine, exaudi orationem meam (Psalm 143: „Wysłuchaj, wieczny Boże, prośby moje / A nakłoń ku mnie święte uszy swoje; / Według swej prawdy, według swej litości / Racz mię ratować w mej dolegliwości”), wprowadza – poprzedzony instrumentalnym wstępem – śpiew wielogłosowy, który przechodzi w statyczny ciąg brzmień pionowych, ujednoliconych pod względem rytmicznym.
Słowa wyjęte z Psałterza Dawida (1579) Jana Kochanowskiego zostają podane w dziele Pendereckiego – przy całej swojej surowości i archaiczności – w sposób bynajmniej nie oschły, podobnie jak dzieje się to w Symfonii Psalmów Strawińskiego. Aparat wykonawczy obejmuje chór mieszany, perkusję i instrumenty strunowe (traktowane perkusyjnie). Cztery skontrastowane fakturalnie części wykorzystują materiał dwunastodźwiękowy, który porządkowany bywa zgodnie z regułami kontrapunktu staroklasycznego. W ten sposób techniki dawne łączą się tu z nowymi: atonalnością i punktualizmem.
Część pierwsza, Ad te, Domine, clamabo (Psalm 28: „Królu niebieski, zdrowie dusze mojej / Do Ciebie wołam, a Ty twarzy swojej / Nie kryj przede mną”), ukazuje zdolność kompozytora nie tyle do układania „wpadających w ucho” motywów, ile dokonywania interesujących zespoleń harmonii, ruchu, melodii i barwy. Część druga, Exaltabo te, Domine (Psalm 30: „Będę Cię wielbił, [mój] Panie, / Póki mię na świecie stanie, / Boś mię w przygodzie ratował / I śmiechów ludzkich uchował”), obywa się bez instrumentów i przynosi nastrój medytacyjny. Część trzecia, Quia tu es, Deus (Psalm 43: „Niewinność, Panie, moją / Przyjmij w obronę swoją […] / Panie, w którym obrona / Moja jest położona, / Czemu mię troskliwego / Pchasz od oblicza swego?”), napędzana jest przez rytm i przywodzi na myśl kantatę sceniczną Carmina burana Orffa. Wreszcie część czwarta, Domine, exaudi orationem meam (Psalm 143: „Wysłuchaj, wieczny Boże, prośby moje / A nakłoń ku mnie święte uszy swoje; / Według swej prawdy, według swej litości / Racz mię ratować w mej dolegliwości”), wprowadza – poprzedzony instrumentalnym wstępem – śpiew wielogłosowy, który przechodzi w statyczny ciąg brzmień pionowych, ujednoliconych pod względem rytmicznym.
Psalmy Dawida stały się pierwszym utworem Krzysztofa
Pendereckiego wykonanym w Niemczech, do czego doprowadził Otto Tomek. Łacińską
wersję językową opracował na tę okazję sam kompozytor, później zaś autoryzował
również wersję niemiecką. To Tomek zamówił kilka
lat później u Pendereckiego utwór na 700-lecie katedry w Münster, czego owocem
stała się Pasja wg św. Łukasza.
fot. Marek Suchecki
Poniżej znajduje się wtyczka systemu komentarzy DISQUS. Została ona napisana w html5, dlatego upewnij się czy Twój czytnik ekranu go wspiera. Oficjalnie wspierane przez DISQUS czytniki to VoiceOver i NVDA.
Przemieszczając się przyciskiem tab po kolejnych polach wtyczki, w 9 kroku (po pozycji udostępnij) możnesz wpisać treść komentarza. Jeśli jesteś już zalogowany zatwierdzić wysłanie Twojego komentarza możesz w kroku 10.
Jeśli nie jesteś zalogowany do systemu DISQUS możesz to zrobić w kroku 10. Możesz również logować się poprzez konta Facebook, Twitter lub Google+ w krokach kolejno 11, 12 i 13. W celu zarejestrowania nowego konta w DISQUS podaj swoje dane, w kroku 15 imię, 16 e-mail, 17 hasło. Zatwierdzić wysłanie komentarza można w kroku 18.
SKOMENTUJ
comments powered by Disqus