Pojazd dla bezdomnych | Krzysztof Wodiczko | fragment 1
Prezentowana w Kolekcji Sztuki Współczesnej dokumentacja z pracy nad powstaniem Pojazdu dla bezdomnych Krzysztofa Wodiczki, to tylko fragment, a czasem wycinki z bardzo długich nagrań Janusza Bąkowskiego rejestrowanych w latach 1988-1990 w Nowym Jorku (w KSW, obok materiałów dotyczących Krzysztofa Wodiczki, prezentujemy również Nowy Jork widziany kamerą artysty). Możemy zobaczyć w nich Pojazd na etapie rozmów o projekcie, rysunków, konsultacji, pierwszych przymiarek, testowania na ulicach przez artystę, ale widzimy także obrazy z miejsc, w których bezdomni „mieszkali”, obserwujemy ich rozmowy. Obecność kamery czasem wydaje się być przez nich ignorowana, a czasem wyraźnie się przeciwko niej buntują.
Te ujęcia, w których pojawiają się bezdomni, należą do najciekawszych i chyba też najwięcej mówią o Pojeździe dla bezdomnych. Z dzisiejszej perspektywy dokument nie mógł jednak zaprezentowany w całości z co najmniej dwóch powodów. Po pierwsze, kamera Janusza Bąkowskiego zazwyczaj stara się uchwycić portret i bohaterowie ujęć bez problemu mogliby zostać rozpoznani, co z punktu widzenia prawa stanowi naruszenie prywatności. Po drugie, chodzi o kwestię etyczną i zarazem coś, co – z punktu widzenia krytyki sztuki – można by zapewne określić jako różnicę pomiędzy modernizmem a postmodernizmem. Obecność narzędzi dokumentacji oraz sposób ich wykorzystania zmuszają dzisiaj do zadania pytania o moralne prawo do ich użycia w ten a nie inny sposób, zmuszają do zadania pytania o podmiot i zasadność narracji, w jakiej on się pojawia. Fragmentaryczność prezentowanego materiału filmowego i jego selekcja podkreślają brak obecności samych bezdomnych i przez to tworzą dla niej przestrzeń. Z tego właśnie powodu z obszernej dokumentacji Janusza Bąkowskiego prezentujemy tylko fragmenty dotyczące Pojazdu dla bezdomnych.
Pojazd dla bezdomnych (1988-89)
Pojazd dla bezdomnych powstawał w latach 1988-89, skonstruowany został z aluminium, blachy, stalowej siatki i pleksi. Był odpowiedzią Wodiczki na wyraźnie widoczną w Nowym Jorku sytuację bezdomności: w schroniskach czy domach socjalnych panowały rygorystyczne warunki i nadużycia, dlatego ludzie często woleli ulice. Pojazd dawał przynajmniej częściową autonomię, minimalną sferę prywatną uprawomocniał ich obecność w miejskiej społeczności i jej wzajemnych zależnościach, a także pomagał w pracy – zbieraniu butelek i puszek.
W okresie modernizmu, w którym wychował się Wodiczko, projektowanie stanowiło tworzenie nowej wizji świata, nowych rozwiązań. Obecność tak wielu bezdomnych na ulicach nie mogła w żaden sposób przełożyć się na sensowne rozwiązanie w pracy artysty. W Pojeździe dla bezdomnych nie chodzi więc o zmianę, ale o skandal: pojawia tu się nowa funkcja projektowania jako mówienia, jako zwrócenia uwagi; w tym sensie pojazd spełnił swoje zadanie, gdyż zaistniał w mediach, stworzył przestrzeń do dyskusji. Krzysztof Wodiczko nazywa takie projektowanie skandalizującym funkcjonalizmem.
Krzysztof Wodiczko (ur. 1943 w Warszawie) jest artystą multimedialnym, teoretykiem sztuki, wykładowcą i projektantem. Studiował w warszawskiej ASP na Wydziale Projektowania Przemysłowego, którą ukończył w 1968 roku. Ciekawym epizodem – zwłaszcza w kontekście ówczesnej sytuacji politycznej w Polsce – było jego stanowisko projektanta w Unitrze oraz Polskich Zakładach Optycznych (1970-1977) w Warszawie. W roku 1977 emigruje z Polski, początkowo do Kanady (Guelph, Toronto, Halifax), potem do Stanów Zjednoczonych. Od 1991 roku wykładał na MIT (w 1994 roku został dyrektorem Center for Advanced Visual Studies). Obecnie kieruje programem Art, Design, and the Public Domain na Harvard University. Wykłada również w SWPS w Warszawie. Stworzył ponad 80 projekcji prezentowanych na całym świecie. Brał udział w wielu wystawach indywidualnych i zbiorowych. W 2009 roku reprezentował Polskę na 53. Biennale w Wenecji. Mieszka i pracuje w Bostonie i Nowym Jorku.
Opracowanie: Z. Cielątkowska
Tagi
Powiązane materiały
-
czas trwania 19 min 56 sek
Przejdź do gatunku: dokument
Pojazd dla bezdomnych | Krzysztof Wodiczko | fragment 2
Krzysztof Wodiczko w Kolekcji Sztuki Współczesnej
-
czas trwania 2 min 17 sek
Przejdź do gatunku: dokument
Pojazd dla bezdomnych | Krzysztof Wodiczko | fragment 3
-
czas trwania 12 min 37 sek
Przejdź do gatunku: dokument
Nowy Jork | Janusz Bąkowski | fragment 1
-
czas trwania 9 min 52 sek
Przejdź do gatunku: dokument
Nowy Jork | Janusz Bąkowski | fragment 2
SKOMENTUJ
Dodaj komentarz.Poniżej znajduje się wtyczka systemu komentarzy DISQUS. Została ona napisana w html5, dlatego upewnij się czy Twój czytnik ekranu go wspiera. Oficjalnie wspierane przez DISQUS czytniki to VoiceOver i NVDA.
Przemieszczając się przyciskiem tab po kolejnych polach wtyczki, w 9 kroku (po pozycji udostępnij) możnesz wpisać treść komentarza. Jeśli jesteś już zalogowany zatwierdzić wysłanie Twojego komentarza możesz w kroku 10.
Jeśli nie jesteś zalogowany do systemu DISQUS możesz to zrobić w kroku 10. Możesz również logować się poprzez konta Facebook, Twitter lub Google+ w krokach kolejno 11, 12 i 13. W celu zarejestrowania nowego konta w DISQUS podaj swoje dane, w kroku 15 imię, 16 e-mail, 17 hasło. Zatwierdzić wysłanie komentarza można w kroku 18. comments powered by Disqus