Wideo,59:34,reż. Adam Hanuszkiewicz,
1961
producent: Telewizja Polska
szczegóły materiału
typ nagrania: wideo
czas trwania: 59:34
gatunek: spektakl
rok produkcji: 1961
data premierowej emisji: 10-07-1961
barwa: czarno-biały
kategoria wiekowa: 12
twórcy i obsada
reżyseria:
Adam Hanuszkiewicz
aktor:
Jacek Woszczerowicz (Dyrektor), Kalina Jędrusik (Agnieszka), Adam Hanuszkiewicz (Apollo), Justyna Kreczmarowa (Teresa), Jadwiga Marso (Panna Chewredent), Henryk Szletyński (Sekretarz generalny), Zdzisław Lubelski (Woźny), Stanisław Jaworski (Lepedura), Stanisław Kwaskowski (Rasennik), Alfred Łodziński (Szulce), Bronisław Darski (De Gracheteon), Jan Nowicki
autor:
Jean Giraudoux
tłumacz:
Maria Serkowska, Henryk Rostworowski
rejestracja:
Olga Lipińska, Elżbieta Klekow
autor scenografii:
Xymena Zaniewska, Ryszard Zaniewski
Opis
Najstarszy zachowany w całości spektakl Teatru Telewizji – oparty na głośnej sztuce Jeana Giraudoux, w reżyserii Adama Hanuszkiewicza. Rzecz dla tych, którzy rozumieją, co to jest wdzięk i słyszą subtelności francuskiego walca „Domino”.
Komedia Jeana Giraudoux z 1942 roku znalazła w Adamie
Hanuszkiewiczu doskonałego interpretatora. Zaletą spektaklu jest umiejętne
balansowanie na granicy dowcipu i poezji oraz znakomite role.
Grana przez Kalinę Jędrusik Agnieszka jest nieśmiałą dziewczyną. Przychodzi do
biura, w którym rejestruje się wynalazki – szuka pracy. Obawia się, że nie
zdoła dostać się do Dyrektora, bo nie umie rozmawiać z urzędnikami. I
rzeczywiście, Woźny zbywa ją nieuprzejmie. Ale w urzędzie spotyka urodziwego, eleganckiego
młodego człowieka, który zdradza jej tajemnicę udanego kontaktu z mężczyznami:
należy im mówić, że… są piękni. Agnieszka, choć nieco wątpi w skuteczność tej recepty,
postanawia pod okiem mentora wprowadzać ją w życie. Zaczyna od gburowatego Woźnego,
kończy zaś na Dyrektorze – z powodzeniem. Starzy, zrezygnowani panowie
nabierają wiary w siebie i łagodnieją im charaktery. „Pani nastawiła moje
manekiny na radość życia” – mówi zachwycony Dyrektor. Kim był doradca
Agnieszki? Być może samym Apollinem, bogiem piękna. „Jedyny Narcyz godzien napiętnowania
to ten, kto innych uważa za brzydkich” – konstatuje tytułowy Apollo, grany
przez reżysera – Adama Hanuszkiewicza.
Hanuszkiewicz jest powszechnie uznawany za jednego z
pierwszych reżyserów, którzy zrozumieli specyfikę telewizji i twórczo ją wykorzystali.
W roku premiery Apolla z Bellac (1958)teatr na małym ekranie był sztuką młodą
– pierwszy przygotowany w studiu spektakl wyemitowano zaledwie cztery lata
wcześniej. Reżyser nie imitował teatru. Operował bliskimi planami i
zbliżeniami. Aktorstwo było kameralne i pozbawione teatralnej emfazy, a
scenografię tworzyły powiększone fotografie, co w finale spektaklu zostało
żartobliwie zdemaskowane.
Personalia Współautorką
dekoracji była Xymena Zaniewska, później wielokrotnie współpracująca z
Hanuszkiewiczem w teatrze i w telewizji. W
pracy nad przedstawieniem brała udział jeszcze jedna osoba, która w następnych
latach odcisnęła piętno na kształcie telewizyjnych widowisk – Olga Lipińska
(współrealizacja telewizyjna).
W spektaklu można zobaczyć jednego z najwybitniejszych
aktorów swojej generacji – Jacka Woszczerowicza. W 1958 roku zagrał Józefa K. w
Procesie wg Franza Kafki, a dwa lata
później tytułowego Ryszarda III w tragedii Williama Shakespeare’a. Obie role stworzone
w stołecznym Teatrze Ateneum przeszły do legendy. Woszczerowicz przedstawił w
nich skrajne typy współczesnego człowieka: ofiarę cywilizacji oraz – jak pisał
Marek Klecel – „tyrana i demiurga, którego zrodziły totalitaryzmy i masowe
społeczeństwa”. Mówiono, że aktor zawarł w tych postaciach człowieczeństwo XX
wieku. W dramacie Giraudoux oglądamy artystę w zupełnie innym emploi. Grany
przez niego Dyrektor na pierwszy rzut oka jest niepozorną figurą, ale skupia na
sobie uwagę już samą sylwetką, tembrem głosu, charakterystyczną mimiką.
Głosy z widowni Hanna Baltyn pisała: „Uważam to przedstawienie za cudowne i niezapomniane (w 2007 roku
początkujący recenzent [Marcin Wandzel w „Dzienniku Teatralnym”] stwierdził po
kolejnej powtórce, że jest »głupie i nieśmieszne« – no tak, ale dziś się nie
rozumie, co to jest wdzięk, ani nie słyszy subtelności dźwięków Walca Domino)”. O co chodziło
recenzentce, wyjaśnia cytat z książki Henryka Bieniewskiego Teatr telewizji i jego artyści: „Widowisku towarzyszył walc francuski Domino grany na fortepianie i gitarze.
Muzyka była tak świetnie dobrana i tak subtelnie zmontowana, że zdawało się, iż
postacie poruszają się w rytmie tego walca z lekkością i salonową elegancją”.
Na
marginesie Premiera
Apolla z Bellac odbyła się 17 marca 1958
roku. Nie zachowała się kopia tego przedstawienia. Po trzech latach powtórzono
inscenizację w niezmienionej obsadzie i wyemitowano 10 lipca 1961 roku. Jest to
najstarszy zachowany w całości spektakl Teatru Telewizji.
(1924–2011) – aktor i reżyser. Początkowo występował w Rzeszowie (zaczynał jako adept w Teatrze im. Wandy Siemaszkowej w 1945 roku), Jeleniej Górze, później w Krakowie, Warszawie i Poznaniu. Jako reżyser zadebiutował w 1951 roku w poznańskim Teatrze Polskim. Od roku 1955 roku pracował w Warszawie. Był jednym z twórców Teatru Telewizji – jego pierwszy telewizyjny spektakl to Złoty lis Jerzego Andrzejewskiego (1955). W latach 1957–1963 pełnił funkcję głównego reżysera Teatru Telewizji.
zobacz także
spektaklWideo54:53Męczeństwo Piotra Ohey’a | Erwin Axer
Od tego przedstawienia zaczęła się współpraca dwóch tuzów polskiego teatru. W 1962 roku Erwin Axer wyreżyserował „Męczeństwo Piotra Ohey’a“ Sławomira Mrożka.
spektaklWideo54:53
Męczeństwo Piotra Ohey’a | Erwin Axer
Od tego przedstawienia zaczęła się współpraca dwóch tuzów polskiego teatru. W 1962 roku Erwin Axer wyreżyserował „Męczeństwo Piotra Ohey’a“ Sławomira Mrożka.
słuchowiskoAudio38:42Mołotow | Sławomir MrożekMołotow w reżyserii Bogdana Cioska jest słuchowiskiem ze specjalnym udziałem autora. Narratorowi głosu użycza Sławomir Mrożek.
słuchowiskoAudio38:42
Mołotow | Sławomir Mrożek
Mołotow w reżyserii Bogdana Cioska jest słuchowiskiem ze specjalnym udziałem autora. Narratorowi głosu użycza Sławomir Mrożek.
spektaklWideo1:41:00Zemsta | Jan Świderski
„«Zemsta» au naturel, czyli taka, jak ją Fredro napisał” – cieszyli się recenzenci, oceniając efekt reżyserskiej pracy Jana Świderskiego.
spektaklWideo1:41:00
Zemsta | Jan Świderski
„«Zemsta» au naturel, czyli taka, jak ją Fredro napisał” – cieszyli się recenzenci, oceniając efekt reżyserskiej pracy Jana Świderskiego.
spektaklWideo1:35:362007: Macbeth | Grzegorz Jarzyna2007: Macbeth – Grzegorz Jarzyna trawestuje „tragedię szkocką” Williama Shakespeare’a, której akcja staje się tłem dla konfrontacji cywilizacji zachodniej z islamem. Brzmi w niej przestroga, że obrońcy tej pierwszej podejrzanie łatwo zarażają się okrucieństwem fundamentalistów i popadają w szaleństwo.
spektaklWideo1:35:36
2007: Macbeth | Grzegorz Jarzyna
2007: Macbeth – Grzegorz Jarzyna trawestuje „tragedię szkocką” Williama Shakespeare’a, której akcja staje się tłem dla konfrontacji cywilizacji zachodniej z islamem. Brzmi w niej przestroga, że obrońcy tej pierwszej podejrzanie łatwo zarażają się okrucieństwem fundamentalistów i popadają w szaleństwo.
słuchowiskoAudio59:22W małym dworku | Stanisław Ignacy Witkiewicz
Początki radiowej kariery Helmuta Kajzara, który w 1969 roku wyreżyserował W małym dworku Stanisława Ignacego Witkiewicza.
słuchowiskoAudio59:22
W małym dworku | Stanisław Ignacy Witkiewicz
Początki radiowej kariery Helmuta Kajzara, który w 1969 roku wyreżyserował W małym dworku Stanisława Ignacego Witkiewicza.
podziel się wrażeniami