Zbigniew Libera | Zakąski
odtwarzaj/zatrzymaj - spacja|
przewiń w przód/przewiń w tył - strzałki prawo/lewo|
głośniej/ciszej - strzałki góra/dół|
jakość - q
Artysta, performer, autor obiektów, instalacji oraz filmów wideo opowiada o latach 90.
- 00:00:24 Grzanki z grillowaną cukinią,
- 00:00:26 masłem tymiankowym i bazylią;
- 00:00:28 grzanka z grillowowanym oscypkiem i musem z grillowanej cytryny z koperkiem.
- 00:00:33 To niesłychanie brzmi wszystko wyrafinowanie.
- 00:00:35 Ja wezmę tę grzankę z cukinią.
- 00:00:38 Grzankę z cukinią?
- 00:00:39 Dobrze, to ja wezmę grzankę z polędwicą
- 00:00:40 i w ten sposób mamy sprawę załatwioną co do jedzenia.
- 00:00:43 Ja pójdę i przyniosę, może coś do picia zamówię.
- 00:00:50 Jak przychodzisz do knajpy - tak na szybko -
- 00:00:51 to co najchętniej zamawiasz do jedzenia?
- 00:00:54 Na szybko?
- 00:00:57 Mhmm, no jakby - myślę o zakąskach.
- 00:00:59 Zależy, gdzie jestem, w jakim mieście.
- 00:01:02 Jednak uważam, że trzeba korzystać z możliwości,
- 00:01:07 które oferują lokalne społeczności,
- 00:01:11 które mają swoje różne frykasy, których nigdzie indziej może nie zjemy itd.,
- 00:01:17 a może nawet nie przepadamy na co dzień za tym,
- 00:01:19 ale w takim miejscu, jakimś konkretnym miejscu, może to być bardzo fajne.
- 00:01:24 Jesteś człowiekiem, jak myślę, bardzo socjalnym, i lubisz spotykać się z ludźmi.
- 00:01:29 Lubisz przebywać w miejscach, gdzie się je, gdzie się pije, gdzie się rozmawia po prostu.
- 00:01:33 Mam takie wrażenie, że ta twoja sztuka
- 00:01:36 w pewnym procencie wynika właśnie z kontaktu z ludźmi.
- 00:01:40 Faktem jest, że lubię towarzystwo ludzi, lubię współpracować z innymi ludźmi.
- 00:01:49 Właściwie nigdy nie mogłem zrozumieć artystów egoistycznych,
- 00:01:54 którzy wszystko zagarniają do siebie itd.
- 00:01:57 Nie ma chyba większej frajdy, niż robić coś z gronem ludzi,
- 00:02:00 i to działa i wychodzi.
- 00:02:04 Czy jesteś anarchistą?
- 00:02:05 Z tych wszystkich ideologii, które mamy do dyspozycji,
- 00:02:08 w tej talii kart - którą ktoś, kto produkuje karty, nam daje -
- 00:02:13 no to pewnie ta karta byłaby mi najbliższa,
- 00:02:16 chociaż ja akurat nie lubię grać znaczonymi kartami.
- 00:02:21 Wolałbym sobie karty sam wyprodukować.
- 00:02:23 Właśnie. Chyba produkujesz sam karty - takie mam wrażenie.
- 00:02:26 Myślę, że te twoje ingerencje w rzeczywistość - one mi się wydają niezwykle trafne.
- 00:02:34 Trzeba wyjść od tego, że wszyscy jesteśmy od dziecka urabiani.
- 00:02:41 Nie ma od tego żadnego wyjątku. Może... Nie,
- 00:02:43 nawet Papuasi na Nowej Gwinei są urabiani, tylko na inną modłę. Kwestia, na jaką.
- 00:02:52 Tak czy inaczej wszyscy jesteśmy urabiani i to się nazywa kultura.
- 00:02:55 Tak długo już ten proces - "proceder" powienienem był powiedzieć - się odbywa,
- 00:02:59 że właściwie nikt go już nawet nie zauważa.
- 00:03:04 Ja niczego innego nie chciałem zrobić, jak tylko zwrócić uwagę,
- 00:03:08 że się tak dzieje i że trzeba uważać z tymi rzeczami, które nas otaczają,
- 00:03:14 i z tym wszystkim, co dajemy np. naszym dzieciom,
- 00:03:16 bo może my to już jesteśmy w ogóle straceni,
- 00:03:18 ale i dla nas też - nie tylko dla dzieci - trzeba być świadomym tego, co dzieje się dookoła.
- 00:03:23 I jak pokazać funkcje takiego urabiania?
- 00:03:28 To było pytanie, które zadawałem w latach dziewięćdziesiątych głównie,
- 00:03:33 kiedy doszło do tego niesłychanego zderzenia dwóch cywilizacji jakby, dwóch światów.
- 00:03:41 My byliśmy przyzwyczajeni do czegoś trochę innego.
- 00:03:44 Marzyliśmy o tym, żeby przyszedł dobrobyt
- 00:03:46 i świat, w którym byłoby jak w Niemczech albo jak w jakiejś Szwecji.
- 00:03:52 Cholernie byliśmy naiwni w tym, tak mi się wydaje.
- 00:03:57 Widziałem jakiś niesamowity pęd, tak zwany owczy pęd do wszystkiego,
- 00:04:02 bez absolutnie żadnej świadomości, ile trzeba będzie za to zapłacić.
- 00:04:06 Jakie będą tego konsekwencje.
- 00:04:09 Tak, i ile to kosztuje tak naprawdę.
- 00:04:11 Jedyny sposób, w jaki mogłem to sobie wyobrazić,
- 00:04:14 to jest wyrywanie tych przedmiotów z ich codzienności.
- 00:04:19 To musi wyglądać tak, jak coś, co znamy,
- 00:04:24 nie może robić wrażenia, że to jest jakieś dzieło sztuki,bo wtedy od razu już mamy dystans
- 00:04:29 i wszystko jest załatwione i już w ogóle nie podejdziemy.
- 00:04:32 To musi wyglądać taki, jak zwykły przedmiot,
- 00:04:34 ale jednocześnie na tyle zmieniony, na tyle inny,
- 00:04:38 że nagle doznamy tego - tak przynajmniej to sobie wyobrażałem -
- 00:04:44 doznamy tego efektu, czy momentu, w którym nagle zobaczymy, jak on jest dziwny sam w sobie,
- 00:04:51 nie tylko ten zmodyfikowany przeze mnie, ale ten normalny też jest dziwny.
- 00:04:56 Zdziwiony jestem, że poza wszystkim innym jesteś również artystą,
- 00:04:59 który jednak wykonuje rysunki.
- 00:05:05 To było wielkie zaskoczenie, ja nie miałem pojęcia, że Libera, człowiek, który produkuje fałszywe przedmioty,
- 00:05:09 nagle produkuje prawdziwe rysunki!
- 00:05:12 To są po prostu szkice projektowe, czy jakieś szkice pomysłów, zapis pomysłów.
- 00:05:18 Bardzo często tak było i chyba niestety do dzisiaj jest,
- 00:05:22 że więcej mam pomysłów niż możliwości realizacji.
- 00:05:25 Czasami te projekty zostają na papierze, tak?
- 00:05:29 Tak, po prostu warto to zanotować, bo prawdopobodnie nigdy się już tego nie zrealizuje
- 00:05:33 i to już ujdzie gdzieś, zniknie, odejdzie.
- 00:05:37 Jest jeszcze jakiś inny aspekt.
- 00:05:40 Ja bym tak naprawdę do końca nie lekceważył takiego aspektu ręcznego wykonania czegoś.
- 00:05:49 Rysunek pozwala się skupić, rysunek jest czynnością na poły medytacyjną.
- 00:05:55 Rysunek pozwala na to, ponieważ jakiś czas trzeba nad nim spędzić i naprawdę trzeba się nad tym skupić.
- 00:06:02 On pozwala rozwinąć myślenie.
- 00:06:05 Każdy musi znaleźć technikę, w jaki sposób myśli.
- 00:06:10 Myślenie, proszę państwa, jest najtrudniejsze ze wszystkiego.
- 00:06:15 No, to teraz wymyśl coś - to jest najtrudniejsze!
- 00:06:19 Trzeba mieć techniki, które wspomagają to myślenie
- 00:06:21 i moim zdaniem technika rysunkowa jest czymś takim.
- 00:06:25 O, chyba jest nasze jedzenie.
- 00:06:32 Zbyszku, to są twoje grzanki.
- 00:06:35 To jest moje.
- 00:06:36 Masz duży talerz.
- 00:06:38 Uwielbiam duże talerze.
- 00:06:45 Podstawą rzeczy jest, żeby był duży talerz, a rzeczy na nim nie były zbyt wielkie.
- 00:06:51 Przestrzegam cię, że jeśli spróbujesz naraz zjeść wszystkie papryczki, to możemy nie dokończyć naszej rozmowy.
- 00:06:55 Tak, to może być trudne.
- 00:07:01 Ale cóż, chyba zjem najpierw truskawkę.
- 00:07:04 Mmm... to jest po prostu taka przegryzka.
- 00:07:06 Małe co nieco.
- 00:07:10 No, to jest czad.
- 00:07:12 Masz wodę.
- 00:07:13 Aha.
- 00:07:15 Bez wody nie połknąłbym tej papryki.
- 00:07:22 Wiesz, ja tu przychodzę i ulubioną zabawą, którą tu sobie robię, jest obserwowanie takiego filmu,
- 00:07:30 który pojawia się wtedy kiedy chcę, a nie wtedy, kiedy go włączasz.
- 00:07:32 Mianowicie chodzi mi o przejeżdżające pociągi z oświetlonymi szybami, które są jak kadry filmu. Ciach, ciach, ciach...!
- 00:07:40 Krótkie, awangardowe filmy.
- 00:07:46 To jest po prostu znakomite. W tym miejscu to jest najlepsze.
- 00:07:49 Taka knajpa, która ma nie dosyć że ostre papryczki,
- 00:07:54 całkiem przyzwoite tosty, to jeszcze film wyświetla,
- 00:07:59 taki, którego nigdzie poza tym miejscem nie można zobaczyć.
- 00:00:24 Grzanki z grillowaną cukinią,
- 00:00:26 masłem tymiankowym i bazylią;
- 00:00:28 grzanka z grillowowanym oscypkiem i musem z grillowanej cytryny z koperkiem.
- 00:00:33 To niesłychanie brzmi wszystko wyrafinowanie.
- 00:00:35 Ja wezmę tę grzankę z cukinią.
- 00:00:38 Grzankę z cukinią?
- 00:00:39 Dobrze, to ja wezmę grzankę z polędwicą
- 00:00:40 i w ten sposób mamy sprawę załatwioną co do jedzenia.
- 00:00:43 Ja pójdę i przyniosę, może coś do picia zamówię.
- 00:00:50 Jak przychodzisz do knajpy - tak na szybko -
- 00:00:51 to co najchętniej zamawiasz do jedzenia?
- 00:00:54 Na szybko?
- 00:00:57 Mhmm, no jakby - myślę o zakąskach.
- 00:00:59 Zależy, gdzie jestem, w jakim mieście.
- 00:01:02 Jednak uważam, że trzeba korzystać z możliwości,
- 00:01:07 które oferują lokalne społeczności,
- 00:01:11 które mają swoje różne frykasy, których nigdzie indziej może nie zjemy itd.,
- 00:01:17 a może nawet nie przepadamy na co dzień za tym,
- 00:01:19 ale w takim miejscu, jakimś konkretnym miejscu, może to być bardzo fajne.
- 00:01:24 Jesteś człowiekiem, jak myślę, bardzo socjalnym, i lubisz spotykać się z ludźmi.
- 00:01:29 Lubisz przebywać w miejscach, gdzie się je, gdzie się pije, gdzie się rozmawia po prostu.
- 00:01:33 Mam takie wrażenie, że ta twoja sztuka
- 00:01:36 w pewnym procencie wynika właśnie z kontaktu z ludźmi.
- 00:01:40 Faktem jest, że lubię towarzystwo ludzi, lubię współpracować z innymi ludźmi.
- 00:01:49 Właściwie nigdy nie mogłem zrozumieć artystów egoistycznych,
- 00:01:54 którzy wszystko zagarniają do siebie itd.
- 00:01:57 Nie ma chyba większej frajdy, niż robić coś z gronem ludzi,
- 00:02:00 i to działa i wychodzi.
- 00:02:04 Czy jesteś anarchistą?
- 00:02:05 Z tych wszystkich ideologii, które mamy do dyspozycji,
- 00:02:08 w tej talii kart - którą ktoś, kto produkuje karty, nam daje -
- 00:02:13 no to pewnie ta karta byłaby mi najbliższa,
- 00:02:16 chociaż ja akurat nie lubię grać znaczonymi kartami.
- 00:02:21 Wolałbym sobie karty sam wyprodukować.
- 00:02:23 Właśnie. Chyba produkujesz sam karty - takie mam wrażenie.
- 00:02:26 Myślę, że te twoje ingerencje w rzeczywistość - one mi się wydają niezwykle trafne.
- 00:02:34 Trzeba wyjść od tego, że wszyscy jesteśmy od dziecka urabiani.
- 00:02:41 Nie ma od tego żadnego wyjątku. Może... Nie,
- 00:02:43 nawet Papuasi na Nowej Gwinei są urabiani, tylko na inną modłę. Kwestia, na jaką.
- 00:02:52 Tak czy inaczej wszyscy jesteśmy urabiani i to się nazywa kultura.
- 00:02:55 Tak długo już ten proces - "proceder" powienienem był powiedzieć - się odbywa,
- 00:02:59 że właściwie nikt go już nawet nie zauważa.
- 00:03:04 Ja niczego innego nie chciałem zrobić, jak tylko zwrócić uwagę,
- 00:03:08 że się tak dzieje i że trzeba uważać z tymi rzeczami, które nas otaczają,
- 00:03:14 i z tym wszystkim, co dajemy np. naszym dzieciom,
- 00:03:16 bo może my to już jesteśmy w ogóle straceni,
- 00:03:18 ale i dla nas też - nie tylko dla dzieci - trzeba być świadomym tego, co dzieje się dookoła.
- 00:03:23 I jak pokazać funkcje takiego urabiania?
- 00:03:28 To było pytanie, które zadawałem w latach dziewięćdziesiątych głównie,
- 00:03:33 kiedy doszło do tego niesłychanego zderzenia dwóch cywilizacji jakby, dwóch światów.
- 00:03:41 My byliśmy przyzwyczajeni do czegoś trochę innego.
- 00:03:44 Marzyliśmy o tym, żeby przyszedł dobrobyt
- 00:03:46 i świat, w którym byłoby jak w Niemczech albo jak w jakiejś Szwecji.
- 00:03:52 Cholernie byliśmy naiwni w tym, tak mi się wydaje.
- 00:03:57 Widziałem jakiś niesamowity pęd, tak zwany owczy pęd do wszystkiego,
- 00:04:02 bez absolutnie żadnej świadomości, ile trzeba będzie za to zapłacić.
- 00:04:06 Jakie będą tego konsekwencje.
- 00:04:09 Tak, i ile to kosztuje tak naprawdę.
- 00:04:11 Jedyny sposób, w jaki mogłem to sobie wyobrazić,
- 00:04:14 to jest wyrywanie tych przedmiotów z ich codzienności.
- 00:04:19 To musi wyglądać tak, jak coś, co znamy,
- 00:04:24 nie może robić wrażenia, że to jest jakieś dzieło sztuki,bo wtedy od razu już mamy dystans
- 00:04:29 i wszystko jest załatwione i już w ogóle nie podejdziemy.
- 00:04:32 To musi wyglądać taki, jak zwykły przedmiot,
- 00:04:34 ale jednocześnie na tyle zmieniony, na tyle inny,
- 00:04:38 że nagle doznamy tego - tak przynajmniej to sobie wyobrażałem -
- 00:04:44 doznamy tego efektu, czy momentu, w którym nagle zobaczymy, jak on jest dziwny sam w sobie,
- 00:04:51 nie tylko ten zmodyfikowany przeze mnie, ale ten normalny też jest dziwny.
- 00:04:56 Zdziwiony jestem, że poza wszystkim innym jesteś również artystą,
- 00:04:59 który jednak wykonuje rysunki.
- 00:05:05 To było wielkie zaskoczenie, ja nie miałem pojęcia, że Libera, człowiek, który produkuje fałszywe przedmioty,
- 00:05:09 nagle produkuje prawdziwe rysunki!
- 00:05:12 To są po prostu szkice projektowe, czy jakieś szkice pomysłów, zapis pomysłów.
- 00:05:18 Bardzo często tak było i chyba niestety do dzisiaj jest,
- 00:05:22 że więcej mam pomysłów niż możliwości realizacji.
- 00:05:25 Czasami te projekty zostają na papierze, tak?
- 00:05:29 Tak, po prostu warto to zanotować, bo prawdopobodnie nigdy się już tego nie zrealizuje
- 00:05:33 i to już ujdzie gdzieś, zniknie, odejdzie.
- 00:05:37 Jest jeszcze jakiś inny aspekt.
- 00:05:40 Ja bym tak naprawdę do końca nie lekceważył takiego aspektu ręcznego wykonania czegoś.
- 00:05:49 Rysunek pozwala się skupić, rysunek jest czynnością na poły medytacyjną.
- 00:05:55 Rysunek pozwala na to, ponieważ jakiś czas trzeba nad nim spędzić i naprawdę trzeba się nad tym skupić.
- 00:06:02 On pozwala rozwinąć myślenie.
- 00:06:05 Każdy musi znaleźć technikę, w jaki sposób myśli.
- 00:06:10 Myślenie, proszę państwa, jest najtrudniejsze ze wszystkiego.
- 00:06:15 No, to teraz wymyśl coś - to jest najtrudniejsze!
- 00:06:19 Trzeba mieć techniki, które wspomagają to myślenie
- 00:06:21 i moim zdaniem technika rysunkowa jest czymś takim.
- 00:06:25 O, chyba jest nasze jedzenie.
- 00:06:32 Zbyszku, to są twoje grzanki.
- 00:06:35 To jest moje.
- 00:06:36 Masz duży talerz.
- 00:06:38 Uwielbiam duże talerze.
- 00:06:45 Podstawą rzeczy jest, żeby był duży talerz, a rzeczy na nim nie były zbyt wielkie.
- 00:06:51 Przestrzegam cię, że jeśli spróbujesz naraz zjeść wszystkie papryczki, to możemy nie dokończyć naszej rozmowy.
- 00:06:55 Tak, to może być trudne.
- 00:07:01 Ale cóż, chyba zjem najpierw truskawkę.
- 00:07:04 Mmm... to jest po prostu taka przegryzka.
- 00:07:06 Małe co nieco.
- 00:07:10 No, to jest czad.
- 00:07:12 Masz wodę.
- 00:07:13 Aha.
- 00:07:15 Bez wody nie połknąłbym tej papryki.
- 00:07:22 Wiesz, ja tu przychodzę i ulubioną zabawą, którą tu sobie robię, jest obserwowanie takiego filmu,
- 00:07:30 który pojawia się wtedy kiedy chcę, a nie wtedy, kiedy go włączasz.
- 00:07:32 Mianowicie chodzi mi o przejeżdżające pociągi z oświetlonymi szybami, które są jak kadry filmu. Ciach, ciach, ciach...!
- 00:07:40 Krótkie, awangardowe filmy.
- 00:07:46 To jest po prostu znakomite. W tym miejscu to jest najlepsze.
- 00:07:49 Taka knajpa, która ma nie dosyć że ostre papryczki,
- 00:07:54 całkiem przyzwoite tosty, to jeszcze film wyświetla,
- 00:07:59 taki, którego nigdzie poza tym miejscem nie można zobaczyć.
Opis materiału
Zakąski to cykl rozmów o sprawach istotnych, które toczą się przy jedzeniu. Znany z zamiłowania do sztuki kucharskiej Bogusław Deptuła zaprasza do stołu osobistości polskiego świata kultury i sztuki. „Wszyscy jesteśmy urabiani. To się nazywa kultura.” Filozoficznie o sposobie w jaki na nasze życie wpływa kulturowe „urabianie” oraz krytycznie o polskich przemianach lat 90., w rozmowie przy grzankach, opowiada znany artysta Zbigniew Libera.
Zbigniew Libera (ur. 1959) – artysta, performer, autor obiektów, instalacji oraz filmów wideo –zadebiutował na początku lat 80. filmem Obrzędy intymne, ale uznanie krytyki zdobył w pierwszej połowie lat 90. cyklem prac Urządzenia korekcyjne. Zestaw Body master dla chłopców (1994) oraz Łóżeczka porodowe dla dziewczynek (1996), podobnie jak najbardziej znane dzieło artysty Lego. Obóz koncentracyjny,to w pełni funkcjonalne obiekty, stanowiące imitacje rzeczywiście istniejących przedmiotów. Poddając je nieznacznym modyfikacjom i osadzając w obcym dla nich kontekście, Libera pokazuje rolę, jaką w procesie w socjalizacji, odgrywają przedmioty codziennego użytku. Wiele z jego prac weszło do kanonu współczesnej sztuki europejskiej.
W swojej twórczości często poddaje krytyce społeczne wyobrażenia na temat cielesności, powszechnie przyjęte sposoby wyznaczania ról płciowych oraz wzory zachowań lansowane przez kulturę masową. Libera, uznawany za jednego z prekursorów nurtu krytycznego w polskiej sztuce współczesnej, wspomina: „Marzyliśmy i tęskniliśmy za tym, żeby przyszedł dobrobyt, […] widziałem ten jakiś niesamowity, owczy pęd […] do tego wszystkiego, bez absolutnie żadnej świadomości ile trzeba będzie za to zapłacić”. W rozmowie z Bogusławem Deptułą wspomina lata 90., opowiada o medytacyjnym wymiarze rysowania oraz o krótkim, awangardowym filmie, który obejrzeć można niekiedy na warszawskim Powiślu.
Tagi
Powiązane materiały
Powiązane materiały
-
czas trwania 8 min 41 sek
Przejdź do gatunku: audycja
Tadeusz Rolke | Zakąski
„W ogóle nie jestem pedantem. Raczej bałaganiarzem i chaotykiem”. W rozmowie z Bogusławem Deptułą Rolke opowiada o uprzywilejowanej pozycji fotografa w PRL, o tym, jak przed laty fotografowało się modę, a także którą część wołu najbardziej się ceni w Argentynie
-
czas trwania 8 min 17 sek
Przejdź do gatunku: audycja
Tomasz Rygalik | Zakąski
-
czas trwania 9 min 06 sek
Przejdź do gatunku: audycja
Macio Moretti | Zakąski
-
czas trwania 8 min 39 sek
Przejdź do gatunku: audycja
Magdalena Środa | Zakąski
Zobacz także
-
czas trwania 26 min 01 sek
Przejdź do gatunku: program publicystyczny
Richard Swinburne | Chuligan literacki
Bohaterem tego odcinka „Chuligana literackiego” jest Richard Swinburne, brytyjski filozof religii i emerytowany profesor Uniwersytetu w Oksfordzie
-
czas trwania 9 min 50 sek
Przejdź do gatunku: wypowiedź
Jadwiga Jankowska-Cieślak | Notacje
-
czas trwania 10 min 02 sek
Przejdź do gatunku: wypowiedź
Druga wojna światowa i powstanie warszawskie | Notacje
-
czas trwania 11 min 07 sek
Przejdź do gatunku: wypowiedź
Stanisław Radwan | Notacje
-
czas trwania 38 min 05 sek
Przejdź do gatunku: wywiad/rozmowa
Zygmunt Bauman | Rozmowy poszczególne
SKOMENTUJ
Dodaj komentarz.Poniżej znajduje się wtyczka systemu komentarzy DISQUS. Została ona napisana w html5, dlatego upewnij się czy Twój czytnik ekranu go wspiera. Oficjalnie wspierane przez DISQUS czytniki to VoiceOver i NVDA.
Przemieszczając się przyciskiem tab po kolejnych polach wtyczki, w 9 kroku (po pozycji udostępnij) możnesz wpisać treść komentarza. Jeśli jesteś już zalogowany zatwierdzić wysłanie Twojego komentarza możesz w kroku 10.
Jeśli nie jesteś zalogowany do systemu DISQUS możesz to zrobić w kroku 10. Możesz również logować się poprzez konta Facebook, Twitter lub Google+ w krokach kolejno 11, 12 i 13. W celu zarejestrowania nowego konta w DISQUS podaj swoje dane, w kroku 15 imię, 16 e-mail, 17 hasło. Zatwierdzić wysłanie komentarza można w kroku 18. comments powered by Disqus