Witkacy | Przewodnik po sztuce
- 00:01:12 Stanisław Ignacy Witkiewicz, bardziej znany jako Witkacy.
- 00:01:16 Urodził się 24 lutego 1885 r. w Warszawie.
- 00:01:21 Jego matką była Maria z Pieczkiewiczów, herbu Ostoja.
- 00:01:26 Ojciec, Stanisław Witkiewicz, znany malarz i architekt,
- 00:01:30 twórca tzw. stylu zakopiańskiego, był zagorzałym przeciwnikiem
- 00:01:34 systemu szkolnictwa, unicestwiającego indywidualność ucznia.
- 00:01:39 Dlatego też pokierował edukacją syna osobiście.
- 00:01:42 Organizował mu prywatne lekcje,
- 00:01:44 często prowadzone przez profesorów uniwersytetu, czy też wybitnych artystów.
- 00:01:50 Już w 1893 roku młody Witkacy odbił na dziecięcej drukarence
- 00:01:54 serię swoich pierwszych, krótkich dramatów.
- 00:01:57 W roku 1896 wykonał pierwszą, własną fotografię.
- 00:02:02 W roku 1903 zdał eksternistycznie maturę we Lwowie,
- 00:02:06 oraz zawarł pierwsze przyjaźnie, m.in. z fotografem Tadeuszem Langierem.
- 00:02:12 Zaś dwa lata później, wbrew radom ojca, rozpoczął studia na krakowskiej ASP
- 00:02:16 w pracowniach Jana Stanisławskiego i Józefa Mehoffera.
- 00:02:20 Wiele podróżował, był w Wiedniu, Monachium, we Włoszech i w Paryżu,
- 00:02:24 gdzie miał szansę zapoznać się z najnowszymi kierunkami
- 00:02:27 europejskiego malarstwa.
- 00:02:30 W lipcu 1914 roku dotarł wraz z wyprawą etnograficzną
- 00:02:34 Bronisława Malinowskiego do Australii, gdzie dowiedział się
- 00:02:37 o wybuchu I Wojny Światowej i zdecydował się na powrót do Europy.
- 00:02:42 Jako carski poddany, w trybie przyspieszonym skończył
- 00:02:45 kurs oficerski i we wrześniu 1915 roku odkomenderowano go na front.
- 00:02:53 W roku 1916 mianowano go podporucznikiem elitarnej Lejb-Gwardii.
- 00:02:59 W tym samym miesiącu został ciężko ranny podczas bitwy koło wsi Witonysz
- 00:03:02 w zachodniej części Ukrainy, i na front już nie powrócił.
- 00:03:06 Zwolniony z wojska pod koniec 1917 roku był świadkiem rewolucji październikowej.
- 00:03:12 Zdaniem części badaczy brał w niej udział i nawet został przez żołnierzy wybrany
- 00:03:15 komisarzem politycznym, choć brak na to dowodów.
- 00:03:19 Wykonał wówczas słynny "Autoportret wielokrotny".
- 00:03:22 Fotografia powstała w Petersburgu, w tamtejszym zakładzie fotograficznym,
- 00:03:26 nie jest więc autoportretem, wbrew powszechnie przyjętemu tytułowi.
- 00:03:31 Witkacy interesował się stanami rozszczepienia osobowości,
- 00:03:33 których sam, jak pisał, miał doświadczać.
- 00:03:36 Fotografia ta wpisuje się również w grę tożsamości.
- 00:03:39 Widzimy na niej różne odbicia twarzy artysty
- 00:03:41 w umieszczonych w kabinie lustrach, ale nie widzimy tej prawdziwej.
- 00:03:45 Witkacy siedzi bowiem odwrócony plecami do obiektywu kamery.
- 00:03:49 Ten typ fotografii zwielokrotniającej postać modela
- 00:03:52 rozpowszechniony był już od 1897 roku, kiedy to prosty trik optyczny
- 00:03:58 został opisany przez Alberta Hopkinsa w książce "Magic".
- 00:04:01 Nie powinniśmy zatem kojarzyć tej fotografii
- 00:04:04 wyłącznie z eksperymentem awangardowym i modernistycznym początków XX stulecia.
- 00:04:09 Wśród najczęściej wymienianych analogii dla tego obrazu pojawia się
- 00:04:13 pochodzący z 1912 roku portret wielokrotny w lustrze
- 00:04:16 Wacława Szpakowskiego, wizerunek Umberto Boccioniego z roku 1914,
- 00:04:22 czy wreszcie portret Marcela Duchampa z 1917.
- 00:04:27 Twórczość Witkacego nosi cechy pozwalające na odniesienie do surrealizmu.
- 00:04:32 Psychologiczne źródła jego twórczości oraz studia ludzkiego indywiduum
- 00:04:36 prowadzone za pomocą fotografii przypominają
- 00:04:38 eksperymentujących z własną psychiką, z poczuciem tożsamości,
- 00:04:42 z jej ukrywaniem i odkrywaniem surrealistów.
- 00:04:46 Podobnie, jak oni, Witkacy posługiwał się inscenizacją,
- 00:04:49 dokumentując jej skutki w seriach zdjęć.
- 00:04:58 Po powrocie z Rosji Witkacy został członkiem pierwszego,
- 00:05:01 polskiego ugrupowania awangardowego pod nazwą Formiści.
- 00:05:05 Wkrótce stał się naczelnym ideologiem Formistów.
- 00:05:09 Swój system estetyczny i filozoficzny ogłosił w książce pod tytułem
- 00:05:12 "Nowe formy w malarstwie i wynikające stąd nieporozumienia".
- 00:05:21 Witkacy napisał ok. 40 dramatów, spośród których jedynie 5 opublikował za życia.
- 00:05:27 Premiery jego sztuk odbywały się w Zakopanem, Warszawie, Toruniu i Łodzi.
- 00:05:32 W końcu jednak zrezygnował z dramatu na rzecz powieści - bardziej przydatnej
- 00:05:36 w wyrażaniu poglądów autora,
- 00:05:38 której jednak nie traktował jako dzieła czystej formy.
- 00:05:41 Jego pierwsza opublikowana powieść to "Pożegnanie jesieni" z 1927 roku.
- 00:05:46 Trzy lata później ukazało się "Nienasycenie".
- 00:05:49 Zaś ostatnia z jego powieści "Jedyne wyjście" ukazała się drukiem
- 00:05:52 już po jego śmierci, dopiero w roku 1968.
- 00:05:57 W roku 1972 opublikowano także napisaną już w 1911 roku powieść
- 00:06:02 "622 upadki Bunga".
- 00:06:05 Wydał także książkę o używkach znaną dziś jako "Narkotyki".
- 00:06:10 Około 1925 roku Witkacy zarzucił malarstwo olejne i założył
- 00:06:14 firmę portretową "Stanisław Ignacy Witkiewicz",
- 00:06:17 stanowiącą jego główne źródło utrzymania.
- 00:06:20 Klient musiał się stosować
- 00:06:21 do zasad regulaminu, z których ostatnia oznajmiała: "Nieporozumienia wykluczone".
- 00:06:27 Przez kilkanaście lat namalował kilka tysięcy portretów.
- 00:06:30 Nie każdy jednak mógł dostąpić zaszczytu uwiecznienia. Niektóre prośby o wizerunek
- 00:06:34 były odrzucane bezapelacyjnym "Nie widzę powodu".
- 00:06:39 Ostatnie lata życia Witkacy poświęcił prawie wyłącznie filozofii.
- 00:06:42 "Co jest ważniejsze - pisał sztuka, czy filozofia?
- 00:06:45 Nikt tego nie rozstrzygnie. I bez jednego i bez drugiego
- 00:06:49 życie byłoby świństwem nie do zniesienia. Ale bez drugiego, zdaje się, że większym".
- 00:06:54 W traktacie "Pojęcia i twierdzenia implikowane przez pojęcie istnienia"
- 00:06:58 z 1935 roku, wyłożył swój system skoncentrowany na ontologii,
- 00:07:03 który nazwał monadyzmem biologicznym.
- 00:07:12 Witkacy zmarł w dramatycznych okolicznościach
- 00:07:14 we wsi Jeziory na Polesiu 18 września 1939 roku,
- 00:07:19 kiedy to na wieść o wkroczeniu Armii Czerwonej do Polski
- 00:07:22 targnął się na swoje życie.
- 00:07:24 Był wówczas ze swoją przyjaciółką Czesławą Oknińską,
- 00:07:27 która, pomimo zażycia silnej dawki luminalu, przeżyła.
- 00:07:31 Pochowano go na miejscowym cmentarzu.
Program z cyklu „Przewodnik po sztuce” poświęcono sylwetce i
twórczości Stanisława Ignacego Witkiewicza – Witkacego. Razem ze Zbigniewem
Liberą cofamy się do lat szkolnych artysty: jego domowej edukacji zaaranżowanej
przez ojca, Stanisława Witkiewicza, i najwcześniejszych prób literackich.
Pierwsze dramaty oraz fotografie Witkacy tworzył jeszcze jako dziecko. Szczególne miejsce poświęcono również wydarzeniom
historycznym, których świadkiem był autor Autoportretu
wielokrotnego. Analizując zdjęcia wykonane przez Witkacego, prowadzący
program interpretuje jego artystyczne strategie:
Twórczość Witkacego nosi cechy pozwalające na odniesienie do surrealizmu. Psychologiczne źródła jego twórczości oraz studia ludzkiego indywiduum, prowadzone za pomocą fotografii przypominają eksperymentujących z własną psychiką, poczuciem tożsamości, jej ukrywaniem i odkrywaniem surrealistów.
Przewodnik po sztuce to cykl krótkich audycji edukacyjnych, w których artysta Zbigniew Libera przedstawia historię sztuki XX wieku. Opowieść Libery ilustrowana jest dziełami ze zbiorów Muzeum Sztuki w Łodzi. Każdy odcinek poświęcony jest ważnemu artyście, zjawisku artystycznemu bądź szczególnie wybitnemu dziełu sztuki. Program ma formułę autorskiego felietonu, który łączy wiedzę o charakterze encyklopedycznym z ciekawostkami i osobistymi spostrzeżeniami prowadzącego.
Zbigniew Libera (ur. 1959) – artysta, performer, autor obiektów, instalacji oraz filmów wideo; zadebiutował na początku lat 80. filmem Obrzędy intymne, ale uznanie krytyki zdobył w pierwszej połowie lat 90. cyklem prac Urządzenia korekcyjne. Zestaw Body master dla chłopców (1994) orazŁóżeczka porodowe dla dziewczynek (1996), podobnie jak najbardziej znane dzieło artysty Lego.Obóz koncentracyjny to w pełni funkcjonalne obiekty, stanowiące imitacje rzeczywiście istniejących przedmiotów. Poddając je nieznacznym modyfikacjom i osadzając w obcym dla nich kontekście, Libera pokazuje rolę, jaką w procesie socjalizacji odgrywają przedmioty codziennego użytku. Wiele z jego prac weszło do kanonu współczesnej sztuki europejskiej.
Muzeum Sztuki w Łodzi to muzeum, którego główną osią programową jest sztuka awangardowa, dokumentowanie jej historii i praca nad jej aktualizacją. Instytucja posiada trzy oddziały: ms1, ms2 oraz Pałac Herbsta. Założona w 1930 roku placówka jest drugim najstarszym muzeum sztuki nowoczesnej na świecie, wpisanym do Państwowego Rejestru Muzeów w 1998 roku.
Tagi
Powiązane materiały
-
czas trwania 9 min 25 sek
Przejdź do gatunku: audycja
Nieznane listy Witkacego, czyli całujcie mnie, gdzie chcecie | Finezje literackie | 1/5
O przyjaźni Witkacego z Leonem Reynelem
-
czas trwania 12 min 03 sek
Przejdź do gatunku: wykład
Teatr Witkacego - sprzeciw wobec naturalizmu | 1/3
-
czas trwania 29 min 44 sek
Przejdź do gatunku: dokument
Było ich trzech: Witkacy, Schulz, Gombrowicz | Świat według Schulza
-
czas trwania 7 min 42 sek
Przejdź do gatunku: program edukacyjny
Teoria widzenia | Przewodnik po sztuce | 1/2
-
czas trwania 8 min 07 sek
Przejdź do gatunku: program edukacyjny
Themersonowie | Przewodnik po sztuce
Zobacz także
-
czas trwania 29 min 21 sek
Przejdź do gatunku: animacja
„Miasto 44” – wokół powstania warszawskiego | Kultura głupcze! | 21.09.2014
Tematem odcinka jest pamięć o powstaniu warszawskim: ocena przyczyn i zasadności jego wybuchu oraz nasz stosunek do jego tragicznych konsekwencji: militarnej klęski i ogromnej ofiary, jaką złożyła ludność cywilna Warszawy. Gośćmi Jacka Żakowskiego są reżyser Jan Hryniak, historyk Piotr Zychowicz, reżyserka Mika Grochowska, dramatopisarz Marcin Cecko i aktor Władysław Kowalski.
-
czas trwania 31 min 44 sek
Przejdź do gatunku: program publicystyczny
O nietolerancji Polaków | Kultura głupcze! | 27.05.2012
-
czas trwania 29 min 47 sek
Przejdź do gatunku: program rozrywkowy
WOK - Wszystko o kulturze | 09.11.2014
-
czas trwania 12 min 11 sek
Przejdź do gatunku: program informacyjny
Informacje kulturalne | 13.11.2013
-
czas trwania 12 min 54 sek
Przejdź do gatunku: program informacyjny
Informacje kulturalne | 01.06.2015
SKOMENTUJ
Dodaj komentarz.Poniżej znajduje się wtyczka systemu komentarzy DISQUS. Została ona napisana w html5, dlatego upewnij się czy Twój czytnik ekranu go wspiera. Oficjalnie wspierane przez DISQUS czytniki to VoiceOver i NVDA.
Przemieszczając się przyciskiem tab po kolejnych polach wtyczki, w 9 kroku (po pozycji udostępnij) możnesz wpisać treść komentarza. Jeśli jesteś już zalogowany zatwierdzić wysłanie Twojego komentarza możesz w kroku 10.
Jeśli nie jesteś zalogowany do systemu DISQUS możesz to zrobić w kroku 10. Możesz również logować się poprzez konta Facebook, Twitter lub Google+ w krokach kolejno 11, 12 i 13. W celu zarejestrowania nowego konta w DISQUS podaj swoje dane, w kroku 15 imię, 16 e-mail, 17 hasło. Zatwierdzić wysłanie komentarza można w kroku 18. comments powered by Disqus