Wiesław Myśliwski | Rozmowy poszczególne
odtwarzaj/zatrzymaj - spacja|
przewiń w przód/przewiń w tył - strzałki prawo/lewo|
głośniej/ciszej - strzałki góra/dół|
jakość - q
Wiesław Myśliwski o wydziedziczeniu, losie, kobietach i warsztacie pracy pisarza
- 00:00:01 Wiesław Myśliwski: Brazylijczycy, odkąd grają w europejskich drużynach, stracili swój styl.
- 00:00:06 Bogdan Tosza: Brazylijskość.
- 00:00:07 WM: Tak.
- 00:00:09 BT: No, tak.
- 00:00:10 WM: Są tacy sami.
- 00:00:12 BT: No, coś jest na rzeczy.
- 00:00:16 WM: Oni zawsze zaskakiwali, na przykład, takim rwanym rytmem gry.
- 00:00:21 BT: Tak.
- 00:00:22 WM: Grali wolno, delikatnie, tak od niechcenia i nagle przyspieszenia mieli i tym zaskakiwali.
- 00:00:30 Teraz starają się z kolei wjechać tak w bramkę, jak europejskie drużyny.
- 00:00:37 BT: Mhmm... To co?
- 00:00:39 WM: No, to jedziemy.
- 00:00:42 (muzyka)
- 00:01:04 BT: Jesteśmy u ciebie w domu, to zacznijmy od takiego pytania: czym jest dla ciebie dom?
- 00:01:13 WM: No, to nie jest dla mnie łatwe pytanie, ponieważ ja właściwie nigdy nie miałem przywiązania do domu.
- 00:01:23 Ja miałem zawsze poczucie takiego wydziedziczenia,
- 00:01:28 bo na dobrą sprawę to jest mój pierwszy dom.
- 00:01:35 Dlatego, że tak się układały moje dzieje,
- 00:01:42 że właściwie od dzieciństwa mieszkałem w różnych domach, w różnych miejscach.
- 00:01:49 Więc gdybym zliczył miejsca, w których mieszkałem,
- 00:01:52 to grubo to przekroczyło dziesiątkę, o, na pewno grubo.
- 00:01:57 No więc, kiedy miałem się przywiązać do miejsca?
- 00:02:01 BT: Dopiero tutaj. I co? I tak naprawdę po tych wszystkich wędrówkach...
- 00:02:06 Chciałem zapytać, w jakim momencie zdałeś sobie sprawę z tego,
- 00:02:10 co nazwałeś poczuciem wydziedziczenia, poczuciem takiego braku domu?
- 00:02:18 Czy ta potrzeba była jednak cały czas w tobie?
- 00:02:23 WM: Potrzeba domu?
- 00:02:25 No, prawdopodobnie była, ale nie objawiała się w jakiejś tęsknocie do domu.
- 00:02:31 Ja nie odczuwałem jakiejś tęsknoty do domu.
- 00:02:35 Ja byłem... No, jak powiadam, miałem poczucie wydziedziczenia, ale to poczucie...
- 00:02:42 Ono mi nawet tak nie doskwierało bardzo.
- 00:02:46 Ja je traktowałem niemal jak stan naturalny mojego istnienia.
- 00:02:50 Nawet, bym powiedział, że nie czułem się tak obciążony,
- 00:02:53 ponieważ, jak wiesz, każde przywiązanie jest obciążeniem.
- 00:02:56 BT: Tak.
- 00:02:59 WM: W związku z tym ja nie czułem się tak obciążony.
- 00:03:03 Może się to łączyło z brakiem odpowiedzialności u mnie.
- 00:03:07 (muzyka fortepianowa - powolna, refleksyjna)
- 00:03:31 (OFF) Przeglądnąłem, jak gdyby, w albumie prawie wszystkie kobiety, które znałem.
- 00:03:36 Kobiety jednak, jak pan wie, mają tę nadprzyrodzoną zdolność,
- 00:03:40 że gdy się nawet głęboko coś skrywa - przenikną.
- 00:03:50 WM: Właściwie to ja zostałem ukształtowany przez kobiety, nie przez mężczyzn.
- 00:04:03 Mianowicie najpierw przez matkę, która była, no, osobą niesłychanej energii, żywotności.
- 00:04:15 Ona szybko chodziła, wszystko szybko robiła, energiczna, zaradna.
- 00:04:19 No, inna kobieta, w jej sytuacji by nie poradziła sobie.
- 00:04:22 I ona mówiła: "Ja was muszę wykształcić. Ja nie mam wam co dać. Wszystko zrobię, żeby was wykształcić".
- 00:04:29 BT: Bo, kiedy ojciec odchodzi, przecież Grażyna, twoja siostra, jest w ogóle maleńka.
- 00:04:35 WM: No, ma 3 lata.
- 00:04:36 BT: Właśnie.
- 00:04:37 WM: Tak...
- 00:04:39 BT: I mama zostaje z wami i musi sobie poradzić w tej rzeczywistości,
- 00:04:42 którą w taki skrócie opowiedziałeś, koszmarnej.
- 00:04:45 WM: No więc, jak powiadam, trzy kobiety były... wpływ na mnie miały:
- 00:04:50 matka moja, moja siostra i moja żona.
- 00:04:55 BT: Powiedziałeś, że od 16. roku życia właściwie jesteście razem,
- 00:05:01 można powiedzieć, do dzisiejszego dnia.
- 00:05:04 WM: Ona miała 16 lat, bo ja byłem starszy.
- 00:05:09 BT: A na studiach znaleźliście się razem?
- 00:05:12 WM: Tak.
- 00:05:14 BT: Tak naprawdę, pierwszy wasz intensywny kontakt to jednak jest Sandomierz.
- 00:05:18 WM: Tak.
- 00:05:19 BT: Prawda?
- 00:05:20 WM: No, bardzo intensywny kontakt, bo miłość była szaleństwem naszym.
- 00:05:26 Myśmy się dobrze oboje uczyli.
- 00:05:29 To wszyscy profesorowie wiedzieli, że jak nas nie ma na ostatnich lekcjach,
- 00:05:35 chociaż ona do innej klasy chodziła, to na pewno poszliśmy gdzieś.
- 00:05:39 Darowywali nam to.
- 00:05:41 BT: A powiedz mi, druga kobieta w tym ciągu ważnych kobiet, którą wymieniłeś - twoja siostra.
- 00:05:47 Właściwie w jakiś sposób najbardziej tajemnicza postać w twojej biografii, można by powiedzieć.
- 00:05:54 WM: No, bo wiesz, ona nie była partnerką dla mnie, ale była moją czułością jakąś.
- 00:06:03 Ja byłem o 10 lat starszy i ja miałem wobec niej jakiś taki rodzaj opiekuńczości, czułości.
- 00:06:13 Ona w gorszych warunkach jeszcze wychowywała się niż ja, bo ja przed wojną zaznałem rajskiego życia.
- 00:06:20 Ojciec umarł, to ona miała 3 lata.
- 00:06:23 No i dzieliła los, nieszczęśliwy los mojej matki,
- 00:06:28 więc ja miałem wobec niej jakiś taki rodzaj nieświadomego, nie refleksyjnego,
- 00:06:35 ale emocjonalnego zobowiązania.
- 00:06:38 Cały czas.
- 00:06:40 Co mnie też kształtowało przecież.
- 00:06:43 BT: Myślę, że do "Traktatu o łuskaniu fasoli" wielu ludzi nie zdawało sobie sprawy
- 00:06:49 z twojej fascynacji jazzem.
- 00:06:52 WM: Ale to nie narodziło się ze mnie, nie byłem taki pomysłowy, tylko uczęszczałem namiętnie do kina.
- 00:07:02 Ja taki byłem kinoman, że ja chodziłem...
- 00:07:05 W Sandomierzu trzy dni był, każdy film trwał.
- 00:07:09 Że chodziłem nie tylko na wszystkie filmy, ale chodziłem na wszystkie seanse nawet.
- 00:07:13 I przychodziły amerykańskie filmy z tymi jazzbandowymi świetnymi orkiestrami,
- 00:07:18 zwłaszcza z Glennem Millerem, słynną "Serenadą w Dolinie Słońca",
- 00:07:23 gdzie, prawda, ileś puzonów, ileś saksofonów i tak dalej.
- 00:07:26 BT: Właśnie, ale miałeś też wiele fascynacji tym jazzem.
- 00:07:31 Zresztą, jeśli chodzi o sam "Traktat", mówiłeś wiele razy jaki wpływ miał Charlie Parker na myślenie o...
- 00:07:37 WM: No, Charlie Parker był moim, takim, no, idolem.
- 00:07:41 Właściwie do tej pory najbardziej Charlie Parkera, choć Contraina, nie Contraina, Davisa Milesa.
- 00:07:47 Ale Parker jest... wiesz.
- 00:07:51 BT: Ale też jest w jazzie takie oczywiste poczucie wolności i można powiedzieć nawet do dzisiaj
- 00:07:59 jazzmani artykułują to w stosunku do tradycji...
- 00:08:03 WM: Ja ci powiem, nie chciałbym aż takich teorii, bo to już zawsze mi ideologią jakąś tchnie, rozumiesz.
- 00:08:09 Poczucie wolności.
- 00:08:11 Poczucie wolności... Mnie się wydaje, że ja zawsze miałem poczucie wolności, także nie miałem...
- 00:08:18 BT: Nie potrzebowałeś jazzu to tego.
- 00:08:20 WM: Nie miałem poczucia zniewolenia, po prostu.
- 00:08:24 (muzyka fortepianowa - spokojna, refleksyjna)
- 00:08:35 (OFF) Czy życie nasze było warte życia, czy niekoniecznie, rozstrzyga dopiero los.
- 00:08:48 BT: Ostatnio krytycy amerykańscy, pod wpływem "Kamienia na kamieniu" w recenzjach,
- 00:08:57 które zresztą są zupełnie niezwykłe, bo inne, niż były pisane w Polsce,
- 00:09:02 jeden z nich napisał takie zdanie o twojej prozie, że to list pisany do Boga.
- 00:09:11 Jakie miałeś odczucia, kiedy przeczytałeś to zdanie?
- 00:09:16 WM: Może tak jest, ale ja o tym nie wiem.
- 00:09:20 Przecież, no zdajesz sobie sprawę, że pisarz nie wie, o czym pisze.
- 00:09:23 Ja nie wiem, o czym piszę, jak mnie pytają: "A o czym pan pisze?"
- 00:09:27 To ja mówię: "Nie wiem".
- 00:09:28 Ludzie nie wierzą mi. Ja nie wiem.
- 00:09:32 Ponieważ, jako wyznawca literatury języka, a ja dzielę sobie literaturę na dwa segmenty:
- 00:09:38 literatura idei i literatura języka.
- 00:09:42 To są dwie odrębne definicje literatur.
- 00:09:45 BT: Ta druga stoi wyżej?
- 00:09:48 WM: Języka. I literatura języka jest zawsze o tym samym - o człowieku.
- 00:09:55 O różnych wariantach, po prostu, egzystencji ludzkiej.
- 00:09:59 Ponieważ ona chce dociec, chociaż nigdy tego nie potrafi, nie spełni tego,
- 00:10:06 ale sam proces dociekania jest ważny.
- 00:10:08 Ona chce dociec, kim my w zasadzie jesteśmy.
- 00:10:11 W świetle tych wszystkich strasznych doświadczeń wielu, wielu wieków, tysiącleci i tak dalej.
- 00:10:20 To jest jej stała udręka, a literatura idei no to jest literatura fabuł, intryg, prawda?
- 00:10:29 Czego tam chcesz.
- 00:10:31 Tego, czego wykłada tradycyjna teoria literatury.
- 00:10:36 W związku z tym język jest dla mnie wszystkim, ale w związku z tym ja nie wiem, o czym ja piszę.
- 00:10:48 Ja, kiedy siadam do pisania książki, to naprawdę, może ktoś mi wreszcie w to uwierzy,
- 00:10:56 nie wiem, o czym będzie książka.
- 00:10:59 W związku z tym książki moje są improwizacjami.
- 00:11:04 Improwizacjami.
- 00:11:05 BT: I dzisiaj tak mógłbyś istotę pisarstwa sformułować?
- 00:11:09 WM: Tak. Są improwizacjami, po prostu.
- 00:11:12 BT: Kiedy cię słucham, to mam poczucie takiej głębokiej spójności twojego świata.
- 00:11:21 Czy masz poczucie, że odnalazłeś swój, jedyny na świecie los, żaden inny?
- 00:11:33 Czy masz poczucie spotkania z tym, co można by nazwać losem?
- 00:11:39 WM: O, wiesz, kategoria losu jest też jedną z moich, powiedziałbym, z moich udręk.
- 00:11:53 Ponieważ nie odpowiadają mi w gruncie rzeczy wszystkie teorie, czy wszystkie definicje losu,
- 00:12:04 od starożytnych poczynając.
- 00:12:07 Ponieważ one przyjmowały, wracam do starożytnych, los jako przeznaczenie.
- 00:12:16 Otóż ja z tym nie mogę się zgodzić jakoś wewnętrznie,
- 00:12:20 ponieważ przeznaczenie od razu zakłada, że twoim losem ktoś rządzi.
- 00:12:29 Że cokolwiek byś robił, to masz los zapisany i nie ma od tego uchyleń.
- 00:12:37 Otóż ja myślę, że los jest kategorią intelektualną.
- 00:12:43 Zdradzam zdanie, które napisałem w tej książce, nowej.
- 00:12:48 Dane jest nam życie, nie los.
- 00:12:54 Dane jest nam życie.
- 00:12:57 Los, nie wiem, czy dokładnie powtarzam, jest w gruncie rzeczy rezultatem naszej świadomości.
- 00:13:15 To znaczy, w tym znaczeniu los jest kategorią intelektualną, czy my potrafimy w życiu
- 00:13:25 nasze życie ukształtować naszą świadomością w los.
- 00:13:32 Wiesz?
- 00:13:33 Czyli, po prostu, jest zabiegiem naszego umysłu, można by powiedzieć, tak trywializując.
- 00:13:41 Los jest zabiegiem naszego umysłu.
- 00:13:44 My nie możemy się zgodzić, żaden człowiek, że życie nasze jest czymś przypadkowym.
- 00:13:51 To byłoby zbyt ponure dla naszego istnienia.
- 00:13:56 W związku z tym musimy się zdobyć, żeby w naszym życiu wyeliminować przypadkowość,
- 00:14:07 a w związku z tym musimy życiu nadać rangę losu.
- 00:14:13 (muzyka fortepianowa - spokojna, refleksyjna)
- 00:14:23 (OFF) Nie zawsze jednak powinno się tylko w przód patrzeć.
- 00:14:26 Dobrze jest, od czasu do czasu, obejrzeć się za siebie.
- 00:14:35 BT: Z jednej strony mówimy o tym, mówisz o sobie w kategoriach wydziedziczenia,
- 00:14:43 a z drugiej jest ta ogromna potrzeba przeciwstawna - potrzeba zakorzenienia.
- 00:14:52 Bo budowa domu jest zakorzenieniem, budowa rodziny jest także zakorzenieniem.
- 00:15:01 Chciałem wrócić do tego.
- 00:15:05 WM: Znaczy, chcesz powiedzieć, że jest tu jakaś sprzeczność?
- 00:15:08 BT: Właśnie w tej sprzeczności...
- 00:15:10 WM: Tak, ale chyba jest ona naturalna, no, po prostu, wiesz, właściwie wszystko jest w nas sprzeczne.
- 00:15:17 Nasza natura jest sprzeczna.
- 00:15:20 My, w gruncie rzeczy, jesteśmy w wiecznym konflikcie z sobą, zauważ.
- 00:15:27 W konflikcie między naszymi emocjami, naszymi porywami, prawda, a naszym rozumem.
- 00:15:36 My się wewnętrznie ciągle karcimy, prawda?
- 00:15:41 Więc człowiek niesprzeczny wewnętrznie, byłby człowiekiem dwuwymiarowym.
- 00:15:52 BT: A powiedz, czy w tym sensie, powiedziałeś, że od 16. roku życia właściwie jesteście z Wacią razem,
- 00:16:02 czy gdybym cię zapytał, czy ona cię godzi z życiem, czy jest takim dopełnieniem w greckim sensie?
- 00:16:14 WM: Myślę, że tak. Myślę, że tak.
- 00:16:18 Dlatego my, nie wiem, czy zdążyłeś zauważyć, ale powinieneś zdążyć,
- 00:16:22 my jesteśmy sprzecznymi naturami.
- 00:16:27 To wcale nie polega na zgodności charakterów, jak to się mówi.
- 00:16:30 BT: Tak, oczywiście.
- 00:16:31 WM: Zgodność charakterów po prostu kończy sprawę.
- 00:16:35 Nie ma większego nieszczęścia, niż zgodność charakterów.
- 00:16:41 Właśnie przeciwstawność charakterów.
- 00:16:43 Ona jest wrażliwa, emocjonalna, rozumiesz, i tak dalej, i ma całą gamę takich uczuć,
- 00:16:56 od tkliwości poczynając, proszę ja ciebie, poprzez wzruszenie i tak dalej, taką ma skłonność,
- 00:17:04 do niesłychanej przy tym wrażliwości i takiej dociekliwości, a ja jestem oschły, twardy...
- 00:17:13 BT: No, nie wobec niej.
- 00:17:14 WM: Racjonalista, proszę ja ciebie.
- 00:17:17 Jeśli w człowieku jest sprzeczność, to powiedziałbym w małżeństwie, które trwa tyle lat,
- 00:17:26 ta sprzeczność jest wręcz empiryczna.
- 00:17:30 Ją się odczuwa w każdym dniu, od wstawania, po kładzenie się spać i tak dalej, i tak dalej,
- 00:17:38 ale w tej sprzeczności, widzisz, jest jedna, powiedziałbym, pozytywna rzecz,
- 00:17:48 że zarówno ona we mnie, jak i ja w niej możemy się przeglądać, co jest o tyle łatwiejsze,
- 00:17:55 niż kiedy przeglądasz się tylko w tej sprzeczności w samym sobie.
- 00:18:02 BT: Feministki powinny cię cytować za zdania...
- 00:18:05 WM: Też mi się tak wydaje, wiesz?
- 00:18:06 BT: Prawda?
- 00:18:07 WM: Tak!
- 00:18:08 BT: Za zdania, które napisałeś o kobietach, jako nie tylko tych,
- 00:18:13 które dają życie, ale wręcz utrzymują życie.
- 00:18:17 WM: Ale, oczywiście, ja mógłbym tu wygłosić cały referat pro-feministyczny, wiesz,
- 00:18:22 ponieważ ja z przekonań jestem, no, ukształtowany poza tym, jak powiedziałem, przez kobiety.
- 00:18:29 Ale z przekonań, uważam, że kobieta jest istotą mądrzejszą.
- 00:18:34 Mądrzejszą nie tą mądrością tylko taką, którą się rozumie przez głowę,
- 00:18:39 ponieważ mądrość nie mieści się tylko w głowie człowieka.
- 00:18:45 Mądrość mieści się w jego uczuciach, w jego zachowaniach, w jego sposobach istnienia i tak dalej.
- 00:18:52 Mądrość, wiesz, nie wiadomo właściwie, przez jaki organ człowieka jest wytwarzana.
- 00:18:57 Być może - przez wszystkie organy jest wytwarzana.
- 00:19:00 Od nóg po ręce, wiesz.
- 00:19:04 To ja zawsze uważałem, że w tym znaczeniu, taką totalną mądrość
- 00:19:12 cechują przede wszystkim kobiety.
- 00:19:15 Mężczyźni są jednak o ten stopień, przynajmniej, niżej stoją w rozwoju.
- 00:19:22 W rozwoju osobowości.
- 00:19:25 Że jeśli są w stanie, nawet bardzo sprawnie, posługiwać się rozumem,
- 00:19:30 to nie są w stanie posługiwać się tak tą całą gamą emocji.
- 00:19:37 Od czułości po wrażliwość i tak dalej.
- 00:19:39 Nie są w stanie tak przenikać świata, jak kobiety.
- 00:19:44 Kobiety mają, tak jak dzieci, które mają szósty zmysł,
- 00:19:50 że słyszą to, co tobie się wydaje, że tego nie słyszą, prawda?
- 00:19:57 Tak kobiety również odbierają, percypują to, co tobie się wydaje, że nie odbierają, wiesz?
- 00:20:07 I ja to sprawdzam. To nie jest moja teoria.
- 00:20:12 To jest, w gruncie rzeczy, tylko to, co wtedy powiedziałem, wynik mojego doświadczenia.
- 00:20:19 (muzyka fortepianowa - spokojna, refleksyjna)
- 00:20:27 (OFF) Siedziałem nieraz pusty i jałowy nad jednym upartym zdaniem,
- 00:20:32 którego ani naprzód ruszyć, ani się pozbyć.
- 00:20:35 Złorzeczyłem mu i o łaskę prosiłem,
- 00:20:38 aż mnie nieraz tkliwość ogarniała do własnej niemocy.
- 00:20:54 WM: Ja piszę ołówkiem. 3H. Tylko 3H.
- 00:21:00 Żeby była jasność.
- 00:21:02 BT: Który się ściera jeszcze przy takiej miękkości.
- 00:21:03 WM: A nie, bo ja nie znoszę skreślonego zdania.
- 00:21:07 Skreślone zdanie mnie jakoś tak właściwie... zniewala właściwie.
- 00:21:16 Jak ja widzę skreślone zdanie przed sobą i mam napisać po nim jakieś zdanie,
- 00:21:22 to właściwie ono mnie irytuje.
- 00:21:25 W związku z tym ja mówię, że piszę gumką, a nie ołówkiem.
- 00:21:30 Skreślam gumką i dopiero piszę następne zdanie.
- 00:21:35 Dlatego trudno się pisze. Bardzo trudno.
- 00:21:38 Mi się bardzo trudno pisze.
- 00:21:40 Co prawda, nie piszę tyle lat książki, jak opowiada krytyka, bo już się przyzwyczaili,
- 00:21:46 że ja co 10 lat książkę piszę. Nie.
- 00:21:49 Ja po prostu napiszę książkę i przez parę lat odpoczywam
- 00:21:52 i nie chcę mieć nic wspólnego z pisaniem.
- 00:21:55 Ogródkiem się wolę zająć, czymś tam i tak dalej.
- 00:21:58 Trochę chcę pożyć.
- 00:22:00 BT: Piłką nożną.
- 00:22:01 WM: Piłką nożną. No.
- 00:22:02 Przecież to jest jednak męczące, ponieważ proza wymaga takiego zakonnego trybu życia,
- 00:22:09 takiej systematyczności.
- 00:22:10 Musisz co dzień siąść nad tą kartką papieru i nawet jeśli zdania nie napiszesz,
- 00:22:16 musisz posiedzieć.
- 00:22:19 Bo to jest po prostu ważne, ten rytm..., rytm codzienności.
- 00:22:25 BT: Nie natchnienie, czy...?
- 00:22:27 WM: Jakie natchnienie tam?
- 00:22:28 Rytm codzienności, po prostu.
- 00:22:30 Ponieważ jak opuścisz chociażby na trzy, cztery dni, czego doświadczam nieraz, pisanie,
- 00:22:38 to później musisz się w ten świat z powrotem wkręcać, z powrotem utożsamiać z nim,
- 00:22:44 bo pisze się ze środka świata, nie z zewnątrz świata.
- 00:22:48 I najważniejsze jest pierwsze zdanie w książce.
- 00:22:52 Pierwsze zdanie właściwie określa całą poetykę książki.
- 00:22:58 I najtrudniej zdobyć się na to pierwsze zdanie.
- 00:23:01 Jak nie masz pierwszego zdania, to nie pisz.
- 00:23:04 BT: No, kiedy myślę o "Kamieniu", to to jest zdanie porażające wręcz.
- 00:23:12 Prawda?
- 00:23:13 WM: Ja, oczywiście, notuję, prawda, zbieram tam materiały, tam kawałek dialogu,
- 00:23:17 jakieś tam coś tam, fragmencik czegoś i tak dalej.
- 00:23:21 Tej materii mi się nazbiera, nazbiera mi się dużo. Taki stos.
- 00:23:27 Ale ona jest martwa.
- 00:23:29 Dopóki ona nie wyda swojego głosu.
- 00:23:34 Ja to słyszę, kiedy ona wyda swój głos.
- 00:23:37 Ale ona może latami być martwa.
- 00:23:40 Kiedy wyda swój głos, to wyda przede wszystkim pierwsze zdanie.
- 00:23:45 To jest znak, żebyś siadał i pisał.
- 00:23:48 BT: W "Kamieniu" właśnie, w tym pierwszym zdaniu pada grób i decyzja, prawda, będę budował grób.
- 00:23:58 WM: Nie. Wybudować grób.
- 00:24:00 BT: Właśnie.
- 00:24:00 WM: Bezokolicznikowe.
- 00:24:02 BT: No tak, no tak.
- 00:24:04 WM: Najprostsze zdanie mowy.
- 00:24:07 To się tak mówi, przecież jak opowiadasz, to nie mówisz tak, ale jak się zastanowisz...
- 00:24:12 Wybudować grób.
- 00:24:14 To jest już refleksja w tym.
- 00:24:18 Zastanowienie jakieś jest w tym.
- 00:24:20 BT: Ale, muszę ci powiedzieć, że kiedy pierwszy raz dopuściłeś mnie do tego stolika
- 00:24:24 i zobaczyłem twoją zastrugaczkę, stanęły przede mną obrazy dzieciństwa,
- 00:24:29 bo z dzieciństwa pamiętam te zastrugaczki.
- 00:24:32 WM: Bo takich strugaczek już chyba nie ma.
- 00:24:33 BT: Tak. I ty chyba jesteś posiadaczem największej ilości żyletek w Polsce w tej chwili.
- 00:24:39 WM: No nie, no kończą mi się już, co jest najlepszym znakiem, żeby skończyć z pisaniem.
- 00:24:44 To, że coś napisałeś nie może cię, że tak powiem, zmuszać do tego, że musisz pisać.
- 00:24:49 BT: Oczywiście.
- 00:24:50 WM: Ja powiedziałem już kiedyś, że ideałem byłoby napisać jedną książkę,
- 00:24:54 w której się by zmieściło wszystko, co ma się do powiedzenia i umrzeć po niej.
- 00:25:00 BT: Marzenie o księdze ksiąg.
- 00:25:02 WM: Wiesz, i umrzeć...
- 00:25:03 BT: Ale z drugiej strony, pamiętamy zdanie Hokusaia.
- 00:25:05 Pamiętasz, co Hokusai powiedział, kiedy skończył 90 lat?
- 00:25:09 WM: No nie, nie.
- 00:25:10 BT: Powiedział takie charakterystyczne zdanie:
- 00:25:11 "Już wiem, jak namalować linię".
- 00:25:14 WM: A, tak. Ale wiesz, ale to nieprawda, że się więcej wie.
- 00:25:20 Nie, nie, wie się coraz mniej.
- 00:25:23 Wbrew pozorom, to się wie coraz mniej, wiesz?
- 00:25:26 Coraz bardziej świat jest znakiem zapytania, człowiek jest znakiem zapytania.
- 00:25:31 Właściwie widzisz, że nie doszedłeś do niczego, do żadnej odpowiedzi nie doszedłeś.
- 00:25:37 Ja ci powiem...
- 00:25:42 Co ci powiem, że sam już nic nie wiem...
- 00:25:49 (muzyka)
Opis materiału
„Kiedy siadam do pisania książki, to naprawdę, może ktoś mi
wreszcie w to uwierzy, nie wiem o czym będzie książka” – mówi Wiesław Myśliwski
w rozmowie z reżyserem teatralnym i publicystą Bogdanem Toszą. Spotkanie
rozpoczynają rozważania o poczuciu wydziedziczenia, które towarzyszyło Myśliwskiemu
od wczesnych lat życia. Traktował je niemal jako stan naturalny i odcisnęło ono
piętno na jego twórczości.
Myśliwski poświęcił w rozmowie sporo miejsca kobietom.
Matka, siostra i żona pisarza to osoby, które miały ogromny wpływ na
ukształtowanie jego osobowości i spojrzenia na życie. Sam bohater audycji uważa
się za pisarza feministycznego: w jego przekonaniu kobiety osiągnęły od
mężczyzn wyższy poziom rozwoju, ponieważ cechuje je głębsze i pełniejsze
rozumienie świata. Literatura – zdaniem Myśliwskiego – ma za zadanie analizować
ludzką naturę. Choć dociekania te skazane są na niepowodzenie, sam proces
poszukiwań jest nie do przecenienia.
Z rozmowy dowiemy się ponadto, jakiej muzyki lubi słuchać
dwukrotny laureat literackiej nagrody NIKE, dlaczego bliższa jest mu koncepcja
„losu”, a nie „przeznaczenia” oraz jaki jest jego warsztat pracy i dlaczego
pisze „gumką, a nie ołówkiem”.
Wiesław Myśliwski (ur.
25 marca 1932 roku w Dwikozach koło Sandomierza) – prozaik, dwukrotny laureat
literackiej nagrody Nike, autor podejmujący głównie tematykę związaną z kulturą
i tożsamością chłopską w dobie społecznych i cywilizacyjnych przemian, ale osadzający
ją w kontekście uniwersalnych prawd o życiu i świecie. Studiował filologię
polską na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. W latach 1955–1976 pracował w
Ludowej Spółdzielni Wydawniczej w Warszawie jako asystent redaktora, redaktor,
kierownik redakcji literatury współczesnej i zastępca redaktora naczelnego. W
latach 1975–1999 był redaktorem naczelnym kwartalnika Regiony, w latach 1993-1999 – także
dwutygodnika kulturalnego Sycyna. W latach
1971–1983 należał do Związku Literatów Polskich. Mieszka w Warszawie. Autor
m.in. Nagiego sadu (1967), Kamienia na kamieniu (1984), Widnokręgu (1996), Traktatu o łuskaniu fasoli (2006) oraz Ostatniego rozdania (2013).
Jego książki przetłumaczono na kilkanaście języków.
Rozmowy poszczególne to cykl rozmów z luminarzami polskiej kultury i sztuki. W
każdym z odcinków gość programu udziela wywiadu wybranej przez siebie osobie i
we wskazanym przez siebie miejscu. Taka formuła zapewnia bohaterowi programu
poczucie komfortu, a jednocześnie sprawia, że mamy do czynienia nie tyle z
klasycznym wywiadem co właśnie z rozmową, w której obie strony dzielą się
spostrzeżeniami, wymieniają uwagi, wspominają. Gośćmi programu są wybitni
twórcy kultury o bogatym i niekwestionowanym dorobku m.in. Andrzej Wajda,
Krzysztof Penderecki czy Tomasz Stańko. Rozmowy są okazją do podsumowania
dotychczasowej twórczości, wskazania źródeł inspiracji czy motywacji.
Tagi
Powiązane materiały
Powiązane materiały
-
czas trwania 1 godz 00 min 00 sek
Przejdź do gatunku: wywiad/rozmowa
Wiesław Myśliwski | Niedziela z...
Wiesław Myśliwski, w rozmowie z Agnieszką Szydłowską, m.in. o pokerze, tangu, mądrości i wrażliwości kobiet oraz o bohaterach swoich powieści
-
czas trwania 58 min 59 sek
Przejdź do gatunku: słuchowisko
Widnokrąg | Wiesław Myśliwski | 1/20
-
czas trwania 1 godz 14 min 24 sek
Przejdź do gatunku: spektakl
Saksofon | Izabella Cywińska
-
czas trwania 8 min 25 sek
Przejdź do gatunku: audycja
Proza żywa Wiesława Myśliwskiego | Finezje literackie | 1/5
-
czas trwania 29 min 43 sek
Przejdź do gatunku: wywiad/rozmowa
Kazimierz Kutz | Rozmowy poszczególne
Zobacz także
-
czas trwania 10 min 54 sek
Przejdź do gatunku: słuchowisko
Gombrowicz. Ja, geniusz | Klementyna Suchanow | 2/40
„Gombrowicz jest nie tylko artystą, pisarzem, ale on i życie w pewnym sensie przemienia w sztukę, bo on kreuje to swoje życie, jak teatr”
-
czas trwania 13 min 31 sek
Przejdź do gatunku: wypowiedź
Moje Bieszczady | Zapiski ze współczesności | 3/5
-
czas trwania 10 min 08 sek
Przejdź do gatunku: audycja
Lunatycy Hermanna Brocha | Finezje literackie | 3/5
-
czas trwania 10 min 02 sek
Przejdź do gatunku: audycja
Umberto Eco | Finezje literackie | 1/6
-
czas trwania 9 min 55 sek
Przejdź do gatunku: audycja
Michaił Bułhakow. Proza | Finezje literackie | 5/5
SKOMENTUJ
Dodaj komentarz.Poniżej znajduje się wtyczka systemu komentarzy DISQUS. Została ona napisana w html5, dlatego upewnij się czy Twój czytnik ekranu go wspiera. Oficjalnie wspierane przez DISQUS czytniki to VoiceOver i NVDA.
Przemieszczając się przyciskiem tab po kolejnych polach wtyczki, w 9 kroku (po pozycji udostępnij) możnesz wpisać treść komentarza. Jeśli jesteś już zalogowany zatwierdzić wysłanie Twojego komentarza możesz w kroku 10.
Jeśli nie jesteś zalogowany do systemu DISQUS możesz to zrobić w kroku 10. Możesz również logować się poprzez konta Facebook, Twitter lub Google+ w krokach kolejno 11, 12 i 13. W celu zarejestrowania nowego konta w DISQUS podaj swoje dane, w kroku 15 imię, 16 e-mail, 17 hasło. Zatwierdzić wysłanie komentarza można w kroku 18. comments powered by Disqus