Kazimierz Karabasz | Rozmowy istotne
odtwarzaj/zatrzymaj - spacja|
przewiń w przód/przewiń w tył - strzałki prawo/lewo|
głośniej/ciszej - strzałki góra/dół|
jakość - q
W programie gości wybitny twórca filmów dokumentalnych i teoretyk kina
- 00:00:00 Stoję przy dystrybutorze, idzie takich pięciu,
- 00:00:04 kaptury na głowach pozakładane, takie młode łebki...
- 00:00:08 Wchodzą na stację benzynową. Biorą sobie z regałów jedno piwo, drugie,
- 00:00:15 po dwa, po trzy... I wychodzą ze stacji.
- 00:00:19 "Chodu!" i ze śmiechem na twarzy. Świat się zmienia, proszę pana.
- 00:00:24 Jesteśmy. Jak jesteśmy?
- 00:00:26 Na miejscu. Trzy dni temu widziałem.
- 00:00:29 Też film kręcili, ja nie wiedziałem. Facet na golasa zapierdzielał po Piotrkowskiej.
- 00:00:35 Na golasa? Ale tu szkoła kręciła takie rzeczy? Nie wiem, kto to kręcił.
- 00:00:38 Na Piotrkowskiej, Narutowicza. Piotrkowska. Raniutko szedł bez niczego.
- 00:00:44 A później go spotkałem przy katedrze. To podobno kręcił ten, Pazura,
- 00:00:48 ten aktor. Coś słyszałem, że Pazura tam kombinuje.
- 00:00:53 Jeśli tak, to widocznie go to interesuje, prawda?
- 00:01:04 O czym ma mówić dokumentalista dzisiaj w tej naszej szamotaninie i zagubieniu?
- 00:01:12 Wszystko, co nas otacza, wydaje się dla dokumentu albo zbyt skomplikowane, albo banalnie oczywiste.
- 00:01:21 To skomplikowane trzeba zostawić literaturze, teatrowi, filmowi fabularnemu.
- 00:01:31 Staram się nie robić filmów, które powtarzają formułę już wypróbowaną, bo to
- 00:01:39 po prostu wydaje się nieprzyzwoite.
- 00:01:44 Należy się jak najbardziej skupić na tym, żeby nie wpaść w rutynę, na tym,
- 00:01:52 żeby nie wpaść w jakieś powtarzalne zadania, które już się ma za sobą.
- 00:01:58 Żeby ten kolejny projekt, film był czymś, o coś bogatszy,
- 00:02:04 o coś pełniejszy, bardziej skomplikowany, prawda?
- 00:02:11 W narracji, w użyciu tego dźwięku synchronicznego, asynchronicznego, muzyki.
- 00:02:20 Konstrukcji w ogóle. Takim filmem jest na przykład "Spotkanie".
- 00:02:25 Wydaje mi się, że jest takim krokiem wyraźnie sumującym różne doświadczenia z poprzednich filmów.
- 00:02:43 Jerzy Mierzejewski był naszym profesorem w Łodzi. Jest malarzem.
- 00:02:54 W szkole starał się przekazać nam choćby niektóre tajemnice tej wielkiej,
- 00:02:59 starej sztuki, wobec której film wydaje się formą zaledwie raczkującą.
- 00:03:12 Jerzy Bossak był naszym wychowawcą już w szkole.
- 00:03:18 Wykładowcą właściwie. Wychowawcą - to nie najlepiej określa.
- 00:03:25 Bo tak nie było, prawda?
- 00:03:29 Pracował tutaj. Był tu szefem najpierw kroniki, potem redakcji
- 00:03:32 filmów dokumentalnych i automatycznie jakby przejął nas po szkole.
- 00:03:40 No i tu prof. Bossak był nam dobrym doradcą,
- 00:03:46 ponieważ przed wojną był trochę dziennikarzem,
- 00:03:51 więc miał tę zdolność i zmysł patrzenia na rzeczywistość
- 00:03:57 tak trochę po dziennikarsku. Ale nawet dziennikarstwo
- 00:04:03 najbardziej swobodne, eseistyczne musiało mieć jakąś strukturę.
- 00:04:09 I on się tam nauczył tę strukturę szanować.
- 00:04:14 I to on nam przekazywał na kolaudacjach. Nie wszyscy się z nim zawsze zgadzali.
- 00:04:21 Bo to było dość subiektywne, że to najlepiej ułożyć w ten sposób, a nie inny.
- 00:04:30 Ale najczęściej się to sprawdzało, te jego uwagi, i szanowaliśmy go za to po prostu.
- 00:05:17 Obserwacja to jest właściwie sposób, który w dużej mierze
- 00:05:27 zawdzięczamy Staszkowi Niedbalskiemu, który przyjechał z Czechosłowacji.
- 00:05:34 Po prostu uważał, że tak dalej nie można fotografować rzeczywistości.
- 00:05:38 Zaczął ustawiać ją do kamery. Inscenizować prawie.
- 00:05:46 Że życie jest o wiele bardziej skomplikowane i jakieś strzępy tego
- 00:05:53 można zaobserwować, ale na pewno nie zalecić, żeby ludzie tak się zachowywali.
- 00:06:00 I tak się zaczęła obserwacja, prawda? Jako metoda pracy. A poza tym lubił ludzi.
- 00:06:08 On lubił obserwować ludzi i oczywiście nie musiał nas przekonywać,
- 00:06:13 że to jest jakaś możliwość pójścia bardziej w głąb.
- 00:06:20 Że każdy człowiek jest trochę inny i że suma tych obserwacji daje jakiś wymiar
- 00:06:30 głębiej niż tylko zarejestrowanie gołego faktu.
- 00:06:36 Chłopaki już naprzód dużo mówią, jak to z tymi dziewczynami postąpią, ale potem to jest różnie.
- 00:06:41 Zawsze jest taka zabawa niewiadoma, czy się może kogoś zapozna.
- 00:07:27 Taśmy nie było więcej.
- 00:07:30 Taśma ciągle była takim mnożnikiem zupełnie karkołomnym dla dokumentu.
- 00:07:37 Cztery, pięć, sześć razy więcej taśmy niż potem mogło być na ekranie.
- 00:07:44 To jest oczywiście ta metoda obserwacji, prawie że zabójcza.
- 00:07:50 No, ale on jednak potrafił to zrobić. To znaczy potrafił, robiliśmy to razem.
- 00:07:54 To znaczy czekaliśmy i nie poszło ujęcie dopóki naprawdę
- 00:08:03 nie wydawało nam się, że coś jest takiego właśnie wartego zaobserwowania.
- 00:08:09 Bo to określa tego człowieka. To go charakteryzuje.
- 00:08:14 Krótko, ale jednak był to szczególny kąt patrzenia.
- 00:08:22 Popatrz.
- 00:08:28 Kupiłem to. Bo inaczej już filmu robić się nie da.
- 00:08:34 Ja ci pokażę wszystko. Półtora kilograma, rozumiesz to?
- 00:08:41 Patrz, patrz na to.
- 00:08:43 Fantastyczne! Bardzo niedużo waży. Wspaniałe.
- 00:08:52 On stracił oko po prostu.
- 00:08:54 On stracił oko przez uderzenie o jakiś ciężki sprzęt.
- 00:09:04 I tracąc to oko przestał być właściwie operatorem.
- 00:09:09 On jeszcze próbował, ale już wiedział, że żadnej
- 00:09:12 poważniejszej pracy podjąć się nie może. Przerwał w ogóle pracę zawodową.
- 00:09:19 W tym sensie to było takie rozejście się z powodu siły wyższej.
- 00:09:25 Nigdy nie było między nami w ogóle najmniejszego nieporozumienia co do tego,
- 00:09:33 czym ma być obraz, po co obserwujemy, dlaczego robimy filmy, które zakładają,
- 00:09:41 że nie musi się wiele dziać na zewnątrz, a raczej wewnątrz ludzi, prawda?
- 00:09:49 Ty zrobisz ujęcie mnie. Uważaj.
- 00:09:57 Ciebie? Tak, tak.
- 00:09:59 No dobrze, ale... Łap tu. Ja ci pokażę.
- 00:10:02 Ja nie wiem jak jest z ostrością. Samo się ostrzy.
- 00:10:05 Co?|Samo się ostrzy.
- 00:10:08 Samo się ostrzy?|Tak.
- 00:10:10 A to wspaniałości! Znakomicie.|Dobra.
- 00:10:13 No, a teraz uważaj! Ja idę.|Ok.
- 00:10:16 A ty robisz panoramę. Tak? I ja sobie tutaj siadam. I ty to też robisz.
- 00:10:27 Dobra. Tak... A teraz patrz, ja znowu wstanę i pójdę tu.
- 00:10:34 Idę sobie, a ty trzymaj kadr. Trzymaj kadr.
- 00:10:45 Kamera elektroniczna jest możliwa do obsłużenia rzeczywiście przez amatora,
- 00:10:53 nazwijmy to, bo przecież nie jestem operatorem, prawda?
- 00:10:58 Jestem amatorem, który operuje kamerą.
- 00:11:06 To raz. Dwa, że obserwacja w tej chwili
- 00:11:11 nie tylko pojedynczego człowieka, ale nawet pewnej zbiorowości wymaga już takiej dyskrecji,
- 00:11:18 że żadna ekipa nie powinna właściwie się w to wtrącać.
- 00:11:25 Ekipa typu: oświetlacz, dźwiękowiec, mikrofon jeszcze...
- 00:11:33 Dwie, trzy, cztery osoby - to wszystko burzy pewną prywatność, pewną intymność.
- 00:11:41 Między kamerą a bohaterem. Czyli ludźmi obserwowanymi.
- 00:11:48 I że to tylko w pojedynkę można właśnie zrobić. Bardzo wiele filmów powstaje, właśnie
- 00:11:53 dobrych filmów, interesujących filmów powstało dlatego, że są z jednej ręki.
- 00:12:00 Z jednej ręki, jednego oka, jednej wrażliwości.
- 00:12:04 I że nie ma ekipy, która ma mimo wszystko jakiś nacisk na zachowanie człowieka.
- 00:12:13 Dużo mu brakuje? Temu obrazowi?|Co?
- 00:12:18 Dużo mu brakuje?|Komu?
- 00:12:22 Obrazowi twojemu.
- 00:12:24 Poważnie dużo. Ja niestety maluję go bardzo długo.
- 00:12:30 Zawsze potem wracam. Ciągle. Jakoś nigdy nie mogę doprowadzić do takiego czegoś,
- 00:12:40 żeby obraz był skończony w swojej nieskończoności, ale to...
- 00:12:45 Ale kiedyś to musisz skończyć.
- 00:12:47 Co? Ale kiedyś musi nastąpić ten moment, że po prostu się go odstawia,
- 00:12:53 a potem kiedyś po latach możesz wrócić
- 00:12:56 znowu do niego, ale to jest jeszcze strasznie nieuchwytne.
- 00:13:00 Nigdy nie wiadomo gdzie to jest.
- 00:13:11 Człowiek z doświadczeniem, na przykład muzyk, plastyk,
- 00:13:16 tancerz zawodowy... W pewnym momencie musi pomyśleć o tym, żeby też mieć następców.
- 00:13:26 Gdzie są zajęcia z panem Witoldem Sobocińskim? Nie wiecie państwo?
- 00:13:32 Nie mamy zielonego pojęcia. Panie na dole będą wiedziały. Na dole, tak.
- 00:13:40 A wasze scenariusze fabularne jak idą?|Powoli.
- 00:13:47 Powoli? Ktoś robi, tak? Ktoś robi z waszej piątki?
- 00:13:51 Nie. Czy ktoś kręci już?|Tak.
- 00:13:55 Nie, nie, nie.|Ale scenariusze są?
- 00:13:58 Niektóre.|Jak to?
- 00:14:01 Pełnego scenariusza nie ma nikt.|Bardzo dyplomatyczna odpowiedź.
- 00:14:03 Nie, pełnego scenariusza nie ma. Na razie są jakieś wersje scenariuszy.
- 00:14:08 Wersje... Ale przecież miały być na koniec czerwca.
- 00:14:12 No miały być.|Chyba czerwca.
- 00:14:15 Maja.|Maja! U nas też. No ładnie.
- 00:14:23 Jeżeli się ma jakieś kilka doświadczeń|dobrych i ocenionych
- 00:14:32 gdzieś szerzej, jako pewne osiągnięcia nowe, świeże,|to dlaczego ich nie przekazać?
- 00:14:40 Teraz tak. Są mury i ponieważ... Mają to, mają ten. Mają ten skrót...
- 00:14:48 Tutaj się odwiesił. Tutaj ona tęskni. I robi tutaj taki strzęp.
- 00:14:55 Aha. To nie będzie się najlepiej montowało,
- 00:14:59 bo on się też tu zwrócił, ale to jest... Przy odwieszaniu?
- 00:15:06 Nie, nie. Niech pan teraz puści dalej. Potem jest już brud.
- 00:15:13 To jest takie właściwie nic. Też nic. Chyba.
- 00:15:18 Aha, chyba, że pan pozbawi go tego ruchu końcowego z tym czerwownym.
- 00:15:26 Bo on miał tak twarz. Nie, nie, tak, ale niech się pan teraz nie cofa z nim.
- 00:15:38 Niech on podejdzie, weźmie to coś. Jeszcze tam sobie patrzy,
- 00:15:47 ale nie zaczyna odwracać głowy. Teraz zobaczymy co to da.
- 00:15:54 No tak. To jest minimum tego, które daje niepokój. Ale siedzi tak. Niech pan spróbuje.
- 00:16:08 No. No to już jest blisko.
- 00:16:16 To wymaga albo dużych ilości ćwiczeń albo dużych ilości rozmów.
- 00:16:24 Różnie młodzi ludzie reagują na to, prawda? No ale to w każdym razie są jakieś próby, prawda?
- 00:16:31 Tego przekazania pewnych warsztatowych, powiedziałbym rzemieślniczych nawet umiejętności.
- 00:16:40 Plus trochę tej nadbudowy typu w imię czego w ogóle warto robić dokument.
- 00:16:53 To wszystko musi być suwerenne. To musi być człowiek suwerenny w tym sensie,
- 00:16:58 że on nie tylko przed kamerą, ale nawet w rozmowie jest szczery, jest otwarty. To się czuje.
- 00:17:10 Oczywiście trzeba potem robić próby, czy w rozmowie to wszystko jest bardzo zachęcające,
- 00:17:19 a kiedy przychodzi kamera, mikrofon, to wszystko nagle cofa się.
- 00:17:24 Człowiek zamyka się i ten bohater jest jakiś dwuwymiarowy zaledwie, prawda?
- 00:17:31 Więc trzeba też robić próby zanim się zacznie film.
- 00:17:35 Właśnie takie oswajające z kamerą, z mikrofonem i zobaczyć, jak on na to reaguje.
- 00:17:43 I dopiero wówczas ma się tą nie pewność, ale maleńką gwarancję, że będzie on rzeczywiście
- 00:17:55 tak, że w tych sytuacjach już z kamerą, z mikrofonem, no sobą po prostu.
- 00:18:02 No więc kolego Wróbel, niedobre wieści mam o was mimo, że
- 00:18:06 jesteście zaledwie dwa tygodnie. Mam zastrzeżenia konkretne jeśli chodzi o pracę.
- 00:18:11 Słabo pracujecie, nie nadążacie za kolegami. Chciałbym wiedzieć z jakiej przyczyny.
- 00:18:15 No z początku to nie można się przyzwyczaić do pracy, bo to całkiem inna, ale myślę, że będzie dobrze.
- 00:18:22 (dźwięk telefonu) Dyżurny hufca, słucham? Dobrze, przekażę.
- 00:18:26 No, a czy w tych trudnościach waszych pomagają wam koledzy? Co dowódca plutonu?
- 00:18:30 Kto jest waszym dowódcą plutonu? Prymarys.
- 00:18:33 Prymarys, tak? No, a co wy sądzicie w ogóle o jego dowodzeniu plutonem?
- 00:18:39 No jest dobrym dowódcą plutonu. Nie można na niego powiedzieć nic.
- 00:18:43 A pomaga wam w tym, żebyście jakoś lepiej pracowali?
- 00:18:45 Czy udziela wam wskazówek, jak trzeba pracować na tej nowej pracy?
- 00:18:49 Te kilka filmów, które zrobiłem o tych indywidualnych osobach -
- 00:18:54 ze wszystkimi mam kontakt. Ze wszystkimi po latach, prawda, ciągle
- 00:19:00 mam kontakt. Z Frankiem W., prawda, który jest już od dawna emerytem.
- 00:19:08 Mam kontakt z Grażyną z "Soboty". Mam kontakt z Krystyną z SGGW, prawda.
- 00:19:20 Ze wszystkimi wiem, co się dzieje i oni wiedzą, co ze mną się dzieje
- 00:19:26 i to nie jest jakaś wielka zażyłość, ale to jest bardzo sympatyczne wiedzieć,
- 00:19:34 że można zadzwonić do kogoś i zapytać: co u pani słychać pani Krystyno?
- 00:19:41 Pani Krystyna jest dzisiaj już dyrektorem szkoły takiej, w tej specjalności, której się uczyła w Lublinie.
- 00:19:50 Grażyna jest już na emeryturze. Franek na emeryturze.
- 00:19:55 Ale mają swoje sprawy. Rozmawiamy o nich. Wszystko się dzieje telefonicznie.
- 00:20:01 Plus o tych osobach, o których mówiłem, powstały filmy. Takie filmy, że tak powiem "powroty do".
- 00:20:13 Odnalazłem tutaj człowieka, którego poznałem w 1967 roku.
- 00:20:21 Był wówczas junakiem w Ochotniczym Hufcu Pracy na Śląsku. A ja realizowałem o nim film.
- 00:20:38 Okno musimy być zamknięte, bo w nocy chłodno jest.
- 00:20:46 Są ludzie, którzy mają, że tak powiem, którzy po prostu nawet sami montują.
- 00:20:51 Co nie jest najlepsze, bo drugie oko jest bardzo przydatne. Znaczy druga para oczu.
- 00:20:58 W postaci właśnie pary oczu montażysty.
- 00:21:02 Montażysta jest pierwszym widzem i tym właściwie najświeższym okiem.
- 00:21:08 Bo ja już to widziałem i w jakimś sensie teraz już przenosi się już moje uczucie,
- 00:21:15 dobre czy złe, na to ujęcie i mówię: ono mi się nie podoba.
- 00:21:21 Ale z innych powodów ten ktoś z boku
- 00:21:24 dostrzega tam inną wartość, której ja w ogóle nie dostrzegłem albo uznałem za nieważną.
- 00:21:30 Cierpliwe oko jest potrzebne w montażu, ale przede wszystkim jednak potrzeba zdjęć.
- 00:21:36 Przede wszystkim potrzeba jednak zdjęć.
- 00:21:40 Zresztą nawet jeśli się ma właśnie w kasecie godzinę taśmy, prawda,
- 00:21:46 to ta cierpliwość polega na tym, że nie wykorzystuje się tej godziny na jałowe przebiegi.
- 00:21:59 Tylko czeka się cierpliwie na ten przebieg, który będzie coś znaczył.
- 00:22:09 Będzie charakteryzował tą sytuację, tego człowieka, jego nastrój, jego samopoczucie nawet czasem.
- 00:22:22 I na to trzeba czekać.
- 00:22:25 Bo to potem się przenosi gdzieś tam z ekranu jednak do widza.
- 00:22:30 Może nie do wszystkich, prawda?
- 00:22:33 Ale dla widza wrażliwego i wymagającego to to jest ważne.
- 00:22:38 Więc ta cierpliwość jest potrzebna od początku do końca.
- 00:22:42 Od zdjęć poprzez montaż, udźwiękowienie...
- 00:22:46 Przez cały czas.
Opis materiału
- O czym ma mówić dokumentalista dzisiaj, w tej naszej szamotaninie i zagubieniu? Wszystko co nas otacza wydaje się dla dokumentu albo zbyt skomplikowane albo banalnie oczywiste.
Rozmowy istotne goszczą wybitnego twórcę filmów dokumentalnych i teoretyka kina – Kazimierza Karabasza.
Kazimierz Karabasz (ur. 1930), uznawany za współtwórcę tzw. polskiej szkoły dokumentu, to już klasyk polskiej kinematografii. Gdzie diabeł mówi dobranoc oraz Ludzie z pustego obszaru, nakręcone w drugiej połowie lat 50. wraz z Władysławem Ślesickim, zapoczątkowały nowy nurt w polskim kinie dokumentalnym: mocno zakorzeniony w uważnej obserwacji i w odróżnieniu od optymistycznego kina socrealistycznego nastawiony krytycznie do otaczającej rzeczywistości. Zainspirowany włoskimi neorealistami Karabasz odrzucał elementy inscenizacji, bazował na surowych zdjęcia, oszczędnym komentarzu i kreowaniu przestrzeni, która pozwoli bohaterom filmu zaistnieć w ich naturalnym otoczeniu. W tej konwencji powstały jego najsłynniejsze prace – wielokrotnie nagradzani Muzykanci (1960), Rok Franka W. (1967) czy Spotkania (2004). Portretował zarówno życie zbiorowości (Ludzie w drodze, Węzeł), jak i indywidualnych bohaterów (Sobota, Przenikanie), czasem też starał się dokonać syntezy (Próba materii, Pamięć), zawsze jednak z podobną wrażliwością na konkret i staraniem, aby – jak wspominał w jednym z wywiadów – „szukać drobnych elementów, składających się na [...] prawdę o człowieku”. Jest również autorem kilku książek poświęconych teorii filmu, m.in. Cierpliwe oko (1977), Bez fikcji (1985) oraz Odczytać czas (1999). W Rozmowach istotnych reżyser wspomina profesorów ze szkoły filmowej, współpracę z nieżyjącym już Stanisławem Niedbalskim, autorem zdjęć do większości jego filmów, a także zastanawia się nad perspektywami i trudnościami, jakie napotyka kino dokumentalne w erze kamery elektronicznej.
Kazimierz Karabasz od wielu lat związany z warszawską Wytwórnią Filmów Dokumentalnych. Jest laureatem wielu prestiżowych nagród filmowych, m.in. Grand Prix festiwalu w Lipsku, Złotych Lwów na MFFKiD w Wenecji, nagrody głównej MFFK w Oberhausen czy Golden Gate Award MFF w San Francisco. Wykłada w łódzkiej szkole filmowej.
Rozmowy Istotne to zrealizowany przez Narodowy Instytut Audiowizualny i TVP Kultura cykl rozmów z wybitnymi postaciami, kształtującymi polskie i międzynarodowe życie intelektualne: pisarzami, dramaturgami, aktorami, którzy dzielą się z widzami swoimi przemyśleniami na temat otaczającego ich świata.
Rozmowy Istotne to zrealizowany przez Narodowy Instytut Audiowizualny i TVP Kultura cykl rozmów z wybitnymi postaciami, kształtującymi polskie i międzynarodowe życie intelektualne: pisarzami, dramaturgami, aktorami, którzy dzielą się z widzami swoimi przemyśleniami na temat otaczającego ich świata.
Tagi
Powiązane materiały
Powiązane materiały
-
czas trwania 25 min 00 sek
Przejdź do gatunku: dokument
Marian Pankowski | Rozmowy istotne
Program gościł wybitnego pisarza, poetę i dramaturga, osobny głos w polskiej literaturze współczesnej
-
czas trwania 42 min 11 sek
Przejdź do gatunku: dokument
Za rogiem, niedaleko… | Kazimierz Karabasz
-
czas trwania 1 godz 36 min 14 sek
Przejdź do gatunku: dokument
Pamięć | Kazimierz Karabasz
-
czas trwania 14 min 05 sek
Przejdź do gatunku: dokument
Dialog | Kazimierz Karabasz
Zobacz także
-
czas trwania 1 godz 00 min 00 sek
Przejdź do gatunku: wywiad/rozmowa
Wiesław Myśliwski | Niedziela z...
Wiesław Myśliwski, w rozmowie z Agnieszką Szydłowską, m.in. o pokerze, tangu, mądrości i wrażliwości kobiet oraz o bohaterach swoich powieści
-
czas trwania 12 min 44 sek
Przejdź do gatunku: wypowiedź
Anna Lutosławska | Zapiski ze współczesności | 2/5
-
czas trwania 7 min 06 sek
Przejdź do gatunku: wywiad/rozmowa
Frank G. DeMarco | Camerimage 2013
-
czas trwania 1 godz 15 min 40 sek
Przejdź do gatunku: wywiad/rozmowa
Andrzej Jakimowski | Lekcje kina. Spowiedź twórcy filmowego | Festiwal Filmu i Sztuki Dwa Brzegi 2013
-
czas trwania 13 min 19 sek
Przejdź do gatunku: wypowiedź
Jan Nowak-Jeziorański | Głosy z przeszłości | 2/5
SKOMENTUJ
Dodaj komentarz.Poniżej znajduje się wtyczka systemu komentarzy DISQUS. Została ona napisana w html5, dlatego upewnij się czy Twój czytnik ekranu go wspiera. Oficjalnie wspierane przez DISQUS czytniki to VoiceOver i NVDA.
Przemieszczając się przyciskiem tab po kolejnych polach wtyczki, w 9 kroku (po pozycji udostępnij) możnesz wpisać treść komentarza. Jeśli jesteś już zalogowany zatwierdzić wysłanie Twojego komentarza możesz w kroku 10.
Jeśli nie jesteś zalogowany do systemu DISQUS możesz to zrobić w kroku 10. Możesz również logować się poprzez konta Facebook, Twitter lub Google+ w krokach kolejno 11, 12 i 13. W celu zarejestrowania nowego konta w DISQUS podaj swoje dane, w kroku 15 imię, 16 e-mail, 17 hasło. Zatwierdzić wysłanie komentarza można w kroku 18. comments powered by Disqus