Katarzyna Kobro | Przewodnik po sztuce
- 00:00:22 Witam w "Przewodniku po sztuce".
- 00:00:24 Dzisiaj Katarzyna Kobro,
- 00:00:26 najbardziej radykalna artystka XX wieku w Polsce.
- 00:00:32 Katarzyna Kobro urodziła się w 1898 r. w Moskwie.
- 00:00:37 Pochodziła z zamożnej niemiecko-rosyjskiej rodziny.
- 00:00:42 Początkowo Katarzyna uczyła się w domu,
- 00:00:44 potem w prywatnym gimnazjum,
- 00:00:46 gdzie z czasem zaczęła wykazywać talenty plastyczne.
- 00:00:48 Sporo rysowała i rzeźbiła z chleba i gliny
- 00:00:51 lub wycinała z papieru różne drobne przedmioty.
- 00:00:54 Bawiło to jej matkę,
- 00:00:55 lecz ojciec planował dla niej inną karierę - karierę dentystki.
- 00:00:59 Maturę zrobiła w 1916 roku
- 00:01:01 i, pracując jako siostra miłosierdzia,
- 00:01:03 spotkała w moskiewskim szpitalu rannego Władysława Strzemińskiego.
- 00:01:08 W 1920 roku Katarzyna Kobro
- 00:01:10 w Smoleńsku wzięła ślub cywilny z Władysławem Strzemińskim.
- 00:01:14 W czasie pobytu w Smoleńsku
- 00:01:16 powstały tzw. konstrukcje wiszące.
- 00:01:18 Strzemiński tak pisał o wczesnym etapie twórczości Kobro:
- 00:01:22 "Najzdolniejsza z młodych rzeźbiarka - Kobro.
- 00:01:24 Zjawiskiem o znaczeniu europejskim
- 00:01:26 są jej rzeźby suprematystyczne.
- 00:01:28 Jej prace są prawdziwym krokiem naprzód,
- 00:01:30 zdobywaniem wartości niezdobytych.
- 00:01:33 Nie są naśladownictwem Malewicza,
- 00:01:34 a twórczością równoległą."
- 00:01:38 W lipcu 1924 Kobro, aby uzyskać obywatelstwo polskie,
- 00:01:42 wzięła ślub katolicki z Władysławem Strzemińskim.
- 00:01:46 Od tego czasu wspólnie uczą, projektują i tworzą sztukę.
- 00:01:52 W roku 1929 podczas Powszechnej Wystawy Krajowej
- 00:01:55 zdarzył się nieprzyjemny incydent.
- 00:01:57 Nie dosyć, że zgubiono rzeźby Kobro,
- 00:01:59 to jeszcze architekt Szymon Syrkus popełnił plagiat.
- 00:02:03 Jego zrealizowany na wystawie pawilon nawozów sztucznych
- 00:02:06 to, zdaniem Strzemińskiego,
- 00:02:07 po prostu powiększona rzeźba żony z małymi zmianami.
- 00:02:11 CZYTA KOBIECY GŁOS: "Rzeźba nie jest ani literaturą,
- 00:02:14 ani symboliką,
- 00:02:17 ani indywidualną psychologiczną emocją.
- 00:02:21 Rzeźba jest wyłącznie
- 00:02:23 kształtowaniem formy w przestrzeni.
- 00:02:27 Rzeźba zwraca się do wszystkich ludzi
- 00:02:30 i przemawia do nich jednakowo.
- 00:02:33 Jej mową jest forma i przestrzeń."
- 00:02:39 W okresie przed wojną
- 00:02:41 Kobro lubiła testować bardzo ekscentryczne ubrania,
- 00:02:44 zrobione według pomysłu Strzemińskiego
- 00:02:46 albo jej własnego projektu.
- 00:02:48 Wiele osób zapamiętało,
- 00:02:49 jaką sensację wśród przechodniów wywoływały kolorowe pończochy
- 00:02:53 czy jej wielobarwne swetry.
- 00:02:55 Każda sztuka i każdy czas
- 00:02:57 ma charakterystyczne dla siebie używki.
- 00:03:00 Pamiętacie, Vincent van Gogh
- 00:03:01 upijał się absyntem.
- 00:03:04 Katarzyna Kobro i Władysław Strzemiński
- 00:03:06 pili mnóstwo czarnej kawy, palili bardzo dużo papierosów
- 00:03:10 i wspomagali się tabletkami od bólu głowy, zwanymi kogutkami.
- 00:03:18 W roku 1936 we Lwowie
- 00:03:20 wzięła udział w prawdopodobnie ostatniej swojej wystawie.
- 00:03:23 W listopadzie tegoż roku
- 00:03:25 przychodzi na świat córka Strzemińskich, Nika.
- 00:03:28 Dziecko było wcześniakiem, długo chorowało.
- 00:03:29 Trzeba było walczyć o utrzymanie jej przy życiu,
- 00:03:31 co nie pozwalało Katarzynie
- 00:03:33 na kontynuowanie twórczości w takim jak dotychczas wymiarze.
- 00:03:37 Konstruowała jeszcze w wolnych chwilach
- 00:03:38 małe modele przestrzennych kompozycji z kartonu.
- 00:03:41 Trochę rysowała.
- 00:03:44 ODGŁOSY WYBUCHÓW.
- 00:03:45 Po wybuchu wojny
- 00:03:46 Strzemińscy uciekają przed Niemcami do Wilejki Powiatowej.
- 00:03:48 Problemem było niemiecko-rosyjskie pochodzenie Kobro
- 00:03:51 i jej polskie obywatelstwo,
- 00:03:52 a także polskość Strzemińskiego,
- 00:03:54 co groziło zsyłką w głąb Związku Radzieckiego.
- 00:03:58 Po przybyciu do Łodzi
- 00:03:59 zastają w swoim mieszkaniu rodzinę niemiecką.
- 00:04:02 Rzeźby Kobro, wyrzucone przez nowych lokatorów,
- 00:04:04 wylądowały na podmiejskich śmietnikach.
- 00:04:06 W końcu udało się uratować kompozycje przestrzenne.
- 00:04:10 W czasie okupacji między małżonkami rodzi się konflikt.
- 00:04:12 Przyczyną jest polityka władz niemieckich.
- 00:04:15 Kobro, nie chcąc przyjąć obywatelstwa niemieckiego,
- 00:04:17 podpisuje tzw. listę rosyjską.
- 00:04:20 Prawdopodobnie bez wiedzy Strzemińskiego.
- 00:04:22 Pozwala to obojgu uniknąć przymusowej wywózki na roboty.
- 00:04:27 Jako antykomunistycznym Rosjanom
- 00:04:29 przysługują też lepsze kartki żywnościowe.
- 00:04:31 Co jednak na niewiele się zdaje...
- 00:04:34 W styczniu 1945, na kilka dni przed wejściem Rosjan,
- 00:04:37 Kobro pali swoje drewniane rzeźby,
- 00:04:39 aby ogrzać i przygotować dziecku posiłek.
- 00:04:46 W styczniu 1947 Strzemiński składa w sądzie pozew
- 00:04:50 o pozbawienie Kobro praw do opieki nad córką.
- 00:04:54 W październiku tego samego roku
- 00:04:56 sąd dla nieletnich przyznaje prawa do opieki nad Niką matce.
- 00:05:01 W tym czasie tworzy jeszcze ostatnią w życiu serię aktów.
- 00:05:12 Konflikt małżeński nasila się.
- 00:05:14 W 1949 Kobro staje przed sądem
- 00:05:16 za podpisanie przez nią listy rosyjskiej,
- 00:05:20 co traktowane było jako kolaboracja.
- 00:05:23 Otrzymuje sześciomiesięczny wyrok.
- 00:05:25 Strzemińskiego od kary uchroniło postanowienie prokuatury
- 00:05:29 o zaniechaniu dalszego śledztwa
- 00:05:30 w sprawie odstępstwa od narodowości polskiej.
- 00:05:34 Nie potrafi jednak wybaczyć żonie tego,
- 00:05:35 że - jak twierdził - "splugawiła jego człowieczeństwo".
- 00:05:41 Ostatecznie Kobro w wyniku wniesionej apelacji
- 00:05:43 w lutym 1950 zostaje uniewinniona.
- 00:05:50 Rok później, 21 lutego 1951 roku, artystka zmarła na raka.
- 00:05:59 Od 2001 roku przyznawana jest nagroda jej imienia,
- 00:06:02 która jest uhonorowaniem postawy progresywnej i poszukującej.
- 00:06:05 przyznawana artystom przez kolegium złożone z samych artystów.
Tematem odcinka są życie i twórczość Katarzyny Kobro, najbardziej radykalnej – zdaniem Zbigniewa Libery – artystki XX wieku w Polsce. Historia Kobro to nie tylko interesująca droga artystycznych poszukiwań, ale i pełne dramatycznych wydarzeń życie osobiste, w którym jak w lustrze odbijała się trudna historia Polski w minionym stuleciu.
Przewodnik po sztuce to cykl krótkich audycji edukacyjnych, w
których artysta Zbigniew Libera przedstawia historię sztuki XX wieku.
Opowieść Libery ilustrowana jest dziełami ze zbiorów Muzeum Sztuki w
Łodzi. Każdy odcinek poświęcony jest ważnemu artyście, zjawisku
artystycznemu bądź szczególnie wybitnemu dziełu sztuki. Program ma
formułę autorskiego felietonu, który łączy wiedzę o charakterze
encyklopedycznym z ciekawostkami i osobistymi spostrzeżeniami
prowadzącego.
Zbigniew Libera (ur. 1959) – artysta, performer, autor obiektów, instalacji oraz filmów wideo; zadebiutował na początku lat 80. filmem Obrzędy intymne, ale uznanie krytyki zdobył w pierwszej połowie lat 90. cyklem prac Urządzenia korekcyjne. Zestaw Body master dla chłopców (1994) oraz Łóżeczka porodowe dla dziewczynek (1996), podobnie jak najbardziej znane dzieło artysty Lego. Obóz koncentracyjny to w pełni funkcjonalne obiekty, stanowiące imitacje rzeczywiście istniejących przedmiotów. Poddając je nieznacznym modyfikacjom i osadzając w obcym dla nich kontekście, Libera pokazuje rolę, jaką w procesie socjalizacji odgrywają przedmioty codziennego użytku. Wiele z jego prac weszło do kanonu współczesnej sztuki europejskiej.
Muzeum Sztuki w Łodzi to muzeum, którego główną osią programową jest sztuka awangardowa, dokumentowanie jej historii i praca nad jej aktualizacją. Instytucja posiada trzy oddziały: ms1, ms2 oraz Pałac Herbsta. Założona w 1930 roku placówka jest drugim najstarszym muzeum sztuki nowoczesnej na świecie, wpisanym do Państwowego Rejestru Muzeów w 1998 roku.
Tagi
Powiązane materiały
-
czas trwania 6 min 59 sek
Przejdź do gatunku: program edukacyjny
Pop art | Przewodnik po sztuce
O genezie i najważniejszych twórcach pop artu
-
czas trwania 6 min 08 sek
Przejdź do gatunku: program edukacyjny
Muzeum Sztuki w Łodzi | Przewodnik po sztuce
-
czas trwania 6 min 56 sek
Przejdź do gatunku: program edukacyjny
Lata 80. | Przewodnik po sztuce | 2/2
-
czas trwania 6 min 59 sek
Przejdź do gatunku: program edukacyjny
Joseph Beuys | Przewodnik po sztuce
Zobacz także
-
czas trwania 6 min 50 sek
Przejdź do gatunku: program edukacyjny
Ewa Partum | Przewodnik po sztuce
O prekursorce sztuki konceptualnej i feministycznej
-
czas trwania 7 min 31 sek
Przejdź do gatunku: program edukacyjny
Jankiel Adler | Przewodnik po sztuce
-
czas trwania 1 godz 16 min 20 sek
Przejdź do gatunku: dokument
Totart, czyli odzyskiwanie rozumu | Bartosz Paduch
-
czas trwania 14 min 48 sek
Przejdź do gatunku: wypowiedź
Szymon Kobyliński | Zapiski ze współczesności | 2/5
-
czas trwania 9 min 39 sek
Przejdź do gatunku: program publicystyczny
Agnieszka Polska | Videofan
SKOMENTUJ
Dodaj komentarz.Poniżej znajduje się wtyczka systemu komentarzy DISQUS. Została ona napisana w html5, dlatego upewnij się czy Twój czytnik ekranu go wspiera. Oficjalnie wspierane przez DISQUS czytniki to VoiceOver i NVDA.
Przemieszczając się przyciskiem tab po kolejnych polach wtyczki, w 9 kroku (po pozycji udostępnij) możnesz wpisać treść komentarza. Jeśli jesteś już zalogowany zatwierdzić wysłanie Twojego komentarza możesz w kroku 10.
Jeśli nie jesteś zalogowany do systemu DISQUS możesz to zrobić w kroku 10. Możesz również logować się poprzez konta Facebook, Twitter lub Google+ w krokach kolejno 11, 12 i 13. W celu zarejestrowania nowego konta w DISQUS podaj swoje dane, w kroku 15 imię, 16 e-mail, 17 hasło. Zatwierdzić wysłanie komentarza można w kroku 18. comments powered by Disqus