Miłosz-przyrodnik | Rok Czesława Miłosza
W niniejszej audycji usłyszymy fragmenty odczytu wygłoszonego przez Czesława Miłosza w Krakowie w 2003 roku oraz komentarz do tego wydarzenia prowadzącego to spotkanie historyka literatury dr. Łukasza Tischnera. Niniejszy odcinek jest częścią cyklu audycji Rok Czesława Miłosza realizowanych przez Dorotę Gacek i Elżbietę Łukomską.
W tym odcinku zapraszamy na opowieść o przyrodniczych pasjach poety i jego stosunku do natury.
Marzena Adamiak pisała w Dwutygodnik.com:
Zdaniem Miłosza poeta jest „z natury skłonnym do lotu i chmur”, a chmury to dystans, bycie ponad, zaś widzenie w szczególe to solidarność z ludźmi. Czy te perspektywy muszą się wzajemnie wykluczać? W sprzeczności pomiędzy nimi Miłosz dopatruje się jakiejś możliwej harmonii – dzięki pamięci i temu, że przechowuje ona obraz konkretu i szczegółu. Tyle że pamięć jest zwodnicza, a czasem bardzo chciałoby się o czymś zapomnieć i uciec w przestworza. Lecącemu na gąsiorze Nilsowi wydawało się „że odbiega od wszystkich trosk i cierpień, od wszystkich kłopotów, jakie tylko na ziemi dokuczać mogą”. Chmury widziane z bliska są na pewno wspaniałe, ale są też mokre i zimne. Nieprzyjemnie oblepiają pióra, sieką deszczem, przypominają o ziemi. Przestają być wtedy abstrakcyjną obietnicą odlotu, a stają się elementem doświadczenia. Właśnie inną perspektywą, a nie inną rzeczywistością. Poruszanie się pomiędzy tymi perspektywami to wznoszenie się wysoko i patrzenie z dystansu, po to żeby wracać i dostrzegać szczegóły, ich istotność. W ten sposób poeta niczym szaman uczy się wchodzić i schodzić po drabinie bytu, nosząc ze sobą doświadczenie z różnych jej szczebli i przekazując je innym. Mimo to w opowieści Lagerlöf nie tylko bezskrzydłe stworzenia, ale nawet ptaki, dla których niebo jest codziennością, odczuwają czasem „chęć uniesienia się wysoko, jak najwyżej, ponad obłoki, aby zobaczyć co one kryją”. „Taką tęsknotę do tego, co nie daje się osiągnąć, zwierzęta odczuwają tylko raz do roku, a mianowicie tego dnia, kiedy widzą wielki taniec żurawi”. Wydaje się, że nie może być nic bardziej wzniosłego i pozbawionego ciężaru ziemi niż taniec żurawi. Raz do roku. Może czasem trzeba sobie pozwolić.
Fragment tekstu Marzeny Adamiak, Miłoszem: chwytać w lot rzeczywistość
Czesław Miłosz (1911–2004) – poeta, prozaik, eseista, historyk literatury, tłumacz, prawnik, dyplomata, laureat nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1980). Jego książki zostały przetłumaczone na 44 języki. Studiował polonistykę i prawo na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. Debiutował w 1930 roku na łamach „Alma Mater Vilnensis”, a w 1933 roku została wydana jego pierwsza książka Poemat o czasie zastygłym. Był współzałożycielem pisma „Żagary”, redagował też „Twórczość”. Pierwszy jego tomik wierszy – Trzy zimy (1936), był szeroko komentowany w świecie literackim. Okres okupacji spędził głównie w Warszawie. Po wojnie wydał jeden z najważniejszych tomów poezji ówczesnego okresu: Ocalenie. Potem powstał Traktat moralny, którego zakończenie należy chyba do jednego z najbardziej rozpoznawalnych w polskiej poezji. Pracował w dyplomacji: w konsulacie polskim w Nowym Jorku, jako attaché kulturalny PRL w Waszyngtonie oraz I sekretarz Ambasady RP w Paryżu. Kiedy w 1950 roku został mu odebrany paszport, zwrócił się do władz Francji o azyl i udał do Maison-Laffitte pod Paryżem. Opublikował kolejne książki: Zniewolony umysł (1953), zbiór wierszy Światło dzienne (1953), Zdobycie władzy (1955), Dolinę Issy (1955), Traktat poetycki (1957), Rodzinną Europę (1958). W 1960 roku wyjechał do Stanów zjednoczonych, gdzie otrzymał posadę profesora literatur słowiańskich w Berkeley. W 1965 roku zredagował zbiór Postwar Polish Poetry, a później jego wiersze wydane zostały w zbiorze Selected Poems (1975). Po 1989 roku, kiedy zmieniła się sytuacja polityczna, coraz częściej bywał w Polsce, zwłaszcza w Krakowie. Współpracował z takimi pismami jak „Tygodnik Powszechny”, „Gazeta Wyborcza” czy „Zeszyty Literackie”. Został pochowany w Krypcie Zasłużonych na Skałce.
ilustracja: Czesław Miłosz, fot. Czapliński/FOTONOVATagi
Powiązane materiały
-
czas trwania 27 min 34 sek
Przejdź do gatunku: wywiad/rozmowa
Miłosz-przyrodnik | Rok Czesława Miłosza
Fragmenty odczytu wygłoszonego przez Czesława Miłosza w Krakowie w 2003 roku
-
czas trwania 28 min 29 sek
Przejdź do gatunku: wywiad/rozmowa
List Miłosza do Papieża | Rok Czesława Miłosza
-
czas trwania 52 min 33 sek
Przejdź do gatunku: wywiad/rozmowa
Miłosz prywatny | Rok Czesława Miłosza
-
czas trwania 28 min 53 sek
Przejdź do gatunku: audycja
Berkeley | Miejsca Miłosza
-
czas trwania 29 min 56 sek
Przejdź do gatunku: audycja
Krasnogruda | Miejsca Miłosza
Zobacz także
-
czas trwania 8 min 47 sek
Przejdź do gatunku: wywiad/rozmowa
Henryk Zastróżny | Flaneur kulturalny | 14/14
Imitacje dźwięków i inne muzyczne efekty filmowe...
-
czas trwania 13 min 07 sek
Przejdź do gatunku: wypowiedź
Anna Lutosławska | Zapiski ze współczesności | 3/5
-
czas trwania 13 min 09 sek
Przejdź do gatunku: wypowiedź
Jerzy Turowicz | Głosy z przeszłości | 2/5
-
czas trwania 15 min 08 sek
Przejdź do gatunku: wypowiedź
Jan Nowak-Jeziorański | Głosy z przeszłości | 4/5
-
czas trwania 59 min 28 sek
Przejdź do gatunku: wywiad/rozmowa
Jerzy Hoffman | Wtedy–teraz. Polska Szkoła Dokumentu
SKOMENTUJ
Dodaj komentarz.Poniżej znajduje się wtyczka systemu komentarzy DISQUS. Została ona napisana w html5, dlatego upewnij się czy Twój czytnik ekranu go wspiera. Oficjalnie wspierane przez DISQUS czytniki to VoiceOver i NVDA.
Przemieszczając się przyciskiem tab po kolejnych polach wtyczki, w 9 kroku (po pozycji udostępnij) możnesz wpisać treść komentarza. Jeśli jesteś już zalogowany zatwierdzić wysłanie Twojego komentarza możesz w kroku 10.
Jeśli nie jesteś zalogowany do systemu DISQUS możesz to zrobić w kroku 10. Możesz również logować się poprzez konta Facebook, Twitter lub Google+ w krokach kolejno 11, 12 i 13. W celu zarejestrowania nowego konta w DISQUS podaj swoje dane, w kroku 15 imię, 16 e-mail, 17 hasło. Zatwierdzić wysłanie komentarza można w kroku 18. comments powered by Disqus