Rok 1939. Historia i literatura | Wrzesień 1/2
„Dziś rano o godzinie 5.40 oddziały niemieckie przekroczyły granice Polski, łamiąc układ o nieagresji. Zbombardowano szereg miast” – takie słowa usłyszeli Polacy 1 września 1939 roku. Wrzesień. Początek wojny. Miesiąc niesłychanie tragiczny i bogaty w wydarzenia: kampania wrześniowa i walki do października, ale też początki podziemia i konspiracji, które odgrywały znaczną rolę do końca wojny oraz decyzja o opuszczeniu państwa polskiego przez naczelne władze. Już pierwsze dni wojny pokazują, że jest inaczej, niż głosiła propaganda: Polacy jak na te warunki które mieli, są całkiem nieźle przygotowani. Jednak nie można wymagać niemożliwego i szybko dociera świadomość przegranej.
Pierwsze dni września były dla środowiska teatralnego hekatombą – mówi Tomasz Mościcki. Bogaty świat „zapadł się pod ziemię” dosłownie w ciągu 10 dni. Teatry jednak grają: 1 września teatr Słowackiego w Krakowie wystawił Remanent jeszcze ze starego repertuaru. Na 2 września zapowiedziano wiele premier. Zaczęła działać spółka Teatry Warszawskie, jednak wkrótce nie miała już czym gospodarować. W nocy 4 września spadają na teatry warszawskie pierwsze bomby.
Pisarze rozpraszają się po kraju i poza jego granicami: wyjeżdżają m.in. Aleksander Watt, Teodor Parnicki, Jerzy Putrament, Adam Ważyk – na Wschodzie ocaleli pisarze z kręgu awangardy i pisarze pochodzenia żydowskiego. Na Zachód (do Europy i Ameryki) udają się m.in. Julian Tuwim, Jan Lechoń, Kazimierz Wierzyński oraz inni skamandryci i osoby z ich kręgu. W kraju zostali Iwaszkiewicz, Przyboś, Dąbrowska, Nałkowska. 9 września ginie Józef Czechowicz.
W audycji zostały wykorzystane fragmenty przemowy prezydenta Ignacego Mościckiego oraz wspomnień i pamiętników: Marii Dąbrowskiej, Stefana Roweckiego, Edwarda Raczyńskiego, Józefa Becka, Jarosława Iwaszkiewicza, Jerzego Zawieyskiego, Zofii Niwińskiej, Mieczysława Fogga.
Rafał Habielski (ur. 1957) jest profesorem nauk humanistycznych i historykiem Instytutu Badań Literackich PAN oraz Instytutu Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego. Prowadzi ze studentami zajęcia z historii Polski XX wieku i historii prasy. Specjalizuje się w dziejach polskiej emigracji po drugiej wojnie światowej.
Tomasz Mościcki (ur. 1965) jest krytykiem teatralnym i dziennikarzem. Ukończył Wydział Wiedzy o Teatrze warszawskiej PWST. Od 1990 roku związany z Polskim Radiem. Zajmuje się również fotografią. Jako członek ZPAF otrzymał w 2009 roku od Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego odznakę honorową „Zasłużonego dla Kultury Polskiej”.
Piotr Śliwiński (ur. 1962) jest krytykiem literackim, specjalizuje się w polskiej poezji współczesnej. Jest autorem wielu artykułów i książek krytycznoliterackich (m.in. Przygody z wolnością. Uwagi o poezji współczesnej, Świat na brudno. Szkice o poezji i krytyce, 2007) oraz współautorem Literatury polskiej XX wieku (z Anną Legeżyńską i Bogumiłą Kaniewską), Literatury polskiej 1976-1998 (razem z Przemysławem Czaplińskim) i Poezji polskiej po 1968 roku (razem z Anną Legeżyńską). Od 2006 przewodniczy jury Nagrody Literackiej Gdynia.
Rok 1939. Historia i literatura to cykl audycji zrealizowanych przez Polskie Radio, w których o wydarzeniach politycznych w 1939 roku opowiada profesor Rafał Habielski, o życiu teatralnym krytyk Tomasz Mościcki, a o tym, co działo się w środowisku literackim mówi profesor Piotr Śliwiński. Ich wypowiedzi przeplatają się z fragmentami kalendarium pochodzącego z Almanachu 1939 wydanego przez Muzeum Powstania Warszawskiego.
ilustracja: fot. RAF, Wikimedia Commons, PD
Tagi
Powiązane materiały
-
czas trwania 55 min 23 sek
Przejdź do gatunku: dokument
Rok 1939. Historia i literatura | Wrzesień 2/2
Podstawowe wzorce poezji okolicznościowej: heroiczny i reporterski
-
czas trwania 55 min 32 sek
Przejdź do gatunku: dokument
Rok 1939. Historia i literatura | Październik 1/2
-
czas trwania 54 min 46 sek
Przejdź do gatunku: dokument
Rok 1939. Historia i literatura | Październik 2/2
-
czas trwania 54 min 48 sek
Przejdź do gatunku: dokument
Rok 1939. Historia i literatura | Listopad
-
czas trwania 54 min 51 sek
Przejdź do gatunku: dokument
Rok 1939. Historia i literatura | Grudzień
Zobacz także
-
czas trwania 0 min 48 sek
Przejdź do gatunku: reportaż
Lunapark w Warszawie | Kronika Wytwórni Doświadczalnej 1931
Kronika Towarzystwa Filmowego „Wytwórnia Doświadczalna” MF.605 z 1931 roku
-
czas trwania 10 min 12 sek
Przejdź do gatunku: audycja
Moja Warszawa | Finezje literackie | 4/5
-
czas trwania 8 min 25 sek
Przejdź do gatunku: dokument
Jan Parandowski | Finezje literackie | 3/5
-
czas trwania 14 min 05 sek
Przejdź do gatunku: program edukacyjny
Fryderyk Engels | Na historycznej wokandzie
-
czas trwania 8 min 27 sek
Przejdź do gatunku: audycja
Dublin Jamesa Joyce'a | Finezje literackie | 5/5
SKOMENTUJ
Dodaj komentarz.Poniżej znajduje się wtyczka systemu komentarzy DISQUS. Została ona napisana w html5, dlatego upewnij się czy Twój czytnik ekranu go wspiera. Oficjalnie wspierane przez DISQUS czytniki to VoiceOver i NVDA.
Przemieszczając się przyciskiem tab po kolejnych polach wtyczki, w 9 kroku (po pozycji udostępnij) możnesz wpisać treść komentarza. Jeśli jesteś już zalogowany zatwierdzić wysłanie Twojego komentarza możesz w kroku 10.
Jeśli nie jesteś zalogowany do systemu DISQUS możesz to zrobić w kroku 10. Możesz również logować się poprzez konta Facebook, Twitter lub Google+ w krokach kolejno 11, 12 i 13. W celu zarejestrowania nowego konta w DISQUS podaj swoje dane, w kroku 15 imię, 16 e-mail, 17 hasło. Zatwierdzić wysłanie komentarza można w kroku 18. comments powered by Disqus