Rok 1939. Historia i literatura | Marzec
Marzec 1939 roku jest bardzo bogaty w wydarzenia. Po zimnym, acz spokojnym lutym, dochodzi do zaostrzenia sytuacji międzynarodowej. Pojawia się problem Czechosłowacji (pierwsza jego odsłona miała miejsce we wrześniu 1938 roku, kiedy Niemcy zajęły czechosłowacki pas Sudetów) – kraju, który, według profesora Habielskiego, przygotowywany był przez Hitlera do ostatecznej likwidacji. 15 marca zostaje powołany Protektorat Czech i Moraw pod auspicjami niemieckimi. 21 marca kolejna rozmowa między ministrem spraw zagranicznych II Rzeszy i Józefem Lipskim, podczas której zostają ponowione żądania wobec Polski. Sytuacja staje się naprawdę niebezpieczna. W marcu dochodzi do ocieplenia stosunków polsko-radzieckich. 31 marca Brytyjczycy decydują się na udzielenie gwarancji niezmienności naszych granic – Polacy uzyskują kolejnego, obok Francji, sojusznika, pojawia się iskierka nadziei, że okrążonej przez Niemcy Polsce uda się polepszyć swoją pozycję.
W Gdańsku widać pierwsze oznaki nadciągającej katastrofy. W Warszawie na polu kultury jest w miarę spokojnie. Polska sztuka nie przygotowuje się do wojny. Do historii teatru marzec 1939 roku przeszedł dzięki trzem wielkim kreacjom prawdziwych dam polskiej sceny: 9 marca odbył się jubileusz 30-lecia Lucyny Messal. Tego samego dnia miała miejsce premiera Weekendu Noela Cowarda w Teatrze Nowym z wielką rolą Stanisławy Ćwiklińskiej, a w Teatrze Kameralnym odbyła się premiera sztuki o dość sensacyjnym tytule Elżbieta Królowa, kobieta bez mężczyzny w przekładzie Zofii Nałkowskiej, ze wspaniałą scenografią Stanisława Jarodzkiego i doskonałą kreacją Ireny Grywińskiej.
Późna zima, wczesna wiosna: niezbyt wiele działo się wówczas w literaturze. W prasie pojawia się parę ciekawych komentarzy zwiastujących niedaleką przyszłość, czego najlepszym przykładem jest reklama Ziemiańskiej – warszawskiej kawiarni literackiej, miejsca spotkań skamandrytów. Ziemiańska reklamuje się jako miejsce, w którym w dobrym towarzystwie można przeczekać naloty! Silniejszy związek z literaturą ma zdarzenie z 23 marca. Wówczas w Berezie Kartuskiej został osadzony wybitny publicysta i ekscentryk polityczny, Stanisław „Cat” Mackiewicz. Opowieść o tym, jak mu upłynęło 17 dni w obozie, uczynił niemal epopeją. Według profesora Śliwińskiego życie literackie oczekuje czegoś innego niż ono samo.
W audycji wykorzystano m.in. fragmenty tekstów Jarosława Iwaszkiewicza, Antoniego Słonimskiego, Stefanii Podhorskiej-Okołów, Stanisława Mackiewicza.
Rafał Habielski (ur. 1957) jest profesorem nauk humanistycznych i historykiem Instytutu Badań Literackich PAN oraz Instytutu Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego. Prowadzi ze studentami zajęcia z historii Polski XX wieku i historii prasy. Specjalizuje się w dziejach polskiej emigracji po drugiej wojnie światowej.
Tomasz Mościcki (ur. 1965) jest krytykiem teatralnym i dziennikarzem. Ukończył Wydział Wiedzy o Teatrze warszawskiej PWST. Od 1990 roku związany z Polskim Radiem. Zajmuje się również fotografią. Jako członek ZPAF otrzymał w 2009 roku od Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego odznakę honorową „Zasłużonego dla Kultury Polskiej”.
Piotr Śliwiński (ur. 1962) jest krytykiem literackim, specjalizuje się w polskiej poezji współczesnej. Jest autorem wielu artykułów i książek krytycznoliterackich (m.in. Przygody z wolnością. Uwagi o poezji współczesnej, Świat na brudno. Szkice o poezji i krytyce, 2007) oraz współautorem Literatury polskiej XX wieku (z Anną Legeżyńską i Bogumiłą Kaniewską), Literatury polskiej 1976-1998 (razem z Przemysławem Czaplińskim) i Poezji polskiej po 1968 roku (razem z Anną Legeżyńską). Od 2006 przewodniczy jury Nagrody Literackiej Gdynia.
Rok 1939. Historia i literatura to cykl audycji zrealizowanych przez Polskie Radio, w których o wydarzeniach politycznych w 1939 roku opowiada profesor Rafał Habielski, o życiu teatralnym krytyk Tomasz Mościcki, a o tym, co działo się w środowisku literackim mówi profesor Piotr Śliwiński. Ich wypowiedzi przeplatają się z fragmentami kalendarium pochodzącego z Almanachu 1939 wydanego przez Muzeum Powstania Warszawskiego.
ilustracja: fot. RAF, Wikimedia Commons, PD
Tagi
Powiązane materiały
-
czas trwania 55 min 01 sek
Przejdź do gatunku: dokument
Rok 1939. Historia i literatura | Kwiecień
Do literatury atmosfera polityczna jeszcze nie dociera...
-
czas trwania 55 min 35 sek
Przejdź do gatunku: debata
Rok 1939. Historia i literatura | Maj
-
czas trwania 55 min 30 sek
Przejdź do gatunku: dokument
Rok 1939. Historia i literatura | Czerwiec
-
czas trwania 54 min 44 sek
Przejdź do gatunku: program edukacyjny
Rok 1939. Historia i literatura | Lipiec
-
czas trwania 53 min 57 sek
Przejdź do gatunku: dokument
Rok 1939. Historia i literatura | Sierpień
Zobacz także
-
czas trwania 2 min 34 sek
Przejdź do gatunku: wypowiedź
Wywiad ze Stanisławem Cioskiem
Zobacz więcej materiałów w kolekcji Archiwa transformacji ‘89
-
czas trwania 23 min 36 sek
Przejdź do gatunku: wypowiedź
Manifestacja studentów na Krakowskim Przedmieściu
-
czas trwania 10 min 11 sek
Przejdź do gatunku: reportaż
Polska Kronika Filmowa nr 23/1994
-
czas trwania 57 min 03 sek
Przejdź do gatunku: dokument
Zdarzyło się tylko w Polsce | Paweł Kędzierski
-
czas trwania 9 min 45 sek
Przejdź do gatunku: audycja
William Wharton | Finezje literackie | 2/4
SKOMENTUJ
Dodaj komentarz.Poniżej znajduje się wtyczka systemu komentarzy DISQUS. Została ona napisana w html5, dlatego upewnij się czy Twój czytnik ekranu go wspiera. Oficjalnie wspierane przez DISQUS czytniki to VoiceOver i NVDA.
Przemieszczając się przyciskiem tab po kolejnych polach wtyczki, w 9 kroku (po pozycji udostępnij) możnesz wpisać treść komentarza. Jeśli jesteś już zalogowany zatwierdzić wysłanie Twojego komentarza możesz w kroku 10.
Jeśli nie jesteś zalogowany do systemu DISQUS możesz to zrobić w kroku 10. Możesz również logować się poprzez konta Facebook, Twitter lub Google+ w krokach kolejno 11, 12 i 13. W celu zarejestrowania nowego konta w DISQUS podaj swoje dane, w kroku 15 imię, 16 e-mail, 17 hasło. Zatwierdzić wysłanie komentarza można w kroku 18. comments powered by Disqus