Józef Piłsudski | Na historycznej wokandzie
odtwarzaj/zatrzymaj - spacja|
przewiń w przód/przewiń w tył - strzałki prawo/lewo|
głośniej/ciszej - strzałki góra/dół|
jakość - q
Działania wybitnego polityka, męża stanu, pierwszego Marszałka Polski i jego legenda. Spór o Józefa Piłsudskiego w audycji Andrzeja Sowy z 1985 roku
Opis materiału
W radiowym „procesie” w rolę obrońcy wciela się redaktor
Ryszard Zieliński. Przyznaje, że Polska na przełomie XIX i XX wieku miała
wybitnych przywódców w każdej z politycznych orientacji, ale to jednak
Piłsudski „stał się najpełniejszą kondensacją woli odzyskania niepodległości” i to on „siłą swej woli zdystansował wszystkich”. Paradoksem
jest, że sejm ustawodawczy, złożony w większości z przeciwników Piłsudskiego, w
1919 roku gotowy był na niego głosować. Z kolei prokurator, profesor Antoni
Czubiński, mówi w audycji: „Kiedy państwo już się ukształtowało,
Piłsudski, zajmując różne, bardzo wysokie stanowiska w tym państwie, tak jak
każdy polityk, robił i dobre, i złe rzeczy”. Na wokandzie stają więc kwestie
związane z ustalaniem polskiej granicy zachodniej, losami polskiego
parlamentaryzmu, zamachem majowym, autorytarnymi rządami Piłsudskiego, czy
wydarzeniami roku 1930 – aresztowaniem ludzi opozycji, procesem brzeskim,
więzieniem w Berezie Kartuskiej. W końcu także zagadnienia związane z budowaniem
legendy marszałka i jego bezkompromisowością w dążeniu do odbudowy państwa.
Piłsudski jeszcze w 1918 roku mówił do konserwatysty Eustachego Sapiehy: „Ja
was wszystkich jak cytrynę wycisnę i bez wahania rzucę do kosza, i zapas cytryn
odnawiać będę według potrzeb Polski”.
Józef Piłsudski (1867–1935) – żołnierz, działacz społeczny i niepodległościowy, polityk, mąż stanu, pierwszy naczelnik odrodzonego państwa polskiego i pierwszy Marszałek Polski. Od 1885 roku studiował medycynę w Charkowie, w 1887 roku, w związku z wykryciem spisku na życie cara, został aresztowany i zesłany. Po powrocie z Syberii, w 1892 roku, wstąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej, w latach 1894–1900 redagował pismo „Robotnik”, w 1893 roku stał się przywódcą partii. W ruchu rewolucyjnym, który jako jedyny, jego zdaniem, był zdolny zniszczyć carat, upatrywał szans na odzyskanie przez Polskę niepodległości. W 1900 roku został aresztowany i osadzony w Cytadeli warszawskiej. Rok później udało mu się uciec ze szpitala psychiatrycznego, do którego został przeniesiony, ponieważ symulował chorobę umysłową. Po wybuchu rewolucji w Rosji w 1905 roku, stanął na czele Organizacji Bojowej PPS-u, natomiast został odsunięty od kierownictwa partii i w 1906 roku współzałożył PPS – Frakcję Rewolucyjną. We Lwowie założył tajny Związek Walki Czynnej (1908), w Galicji organizował Związki Strzeleckie. Miał nastawienie antyrosyjskie, opowiadał się natomiast za taktycznymi sojuszami z innymi zaborcami, przede wszystkim z Austro-Węgrami. Stanął na czele Legionów Polskich, poddanych dowództwu austriackiemu. W 1914 roku powołał Polską Organizację Wojskową do prowadzenia zwiadu i dywersji na tyłach armii rosyjskiej i przewodził organizacji do 1917 roku. Wobec nierozwiązywania kwestii polskiej, w 1916 roku złożył dymisję z Legionów, rok później wezwał legionistów do odmowy złożenia przysięgi na wierność cesarzom Austrii i Niemiec, a POW zajęła się działalnością antyniemiecką. Piłsudski został aresztowany i osadzony w twierdzy magdeburskiej. Po uwolnieniu i powrocie do Warszawy w 1918 roku powierzono mu stanowisko Tymczasowego Naczelnika Państwa, które sprawował do 1922 roku, był także naczelnym wodzem sił zbrojnych. Doprowadził do powstania koalicyjnego rządu Ignacego Jana Paderewskiego (1919). W tym czasie wybuchła wojna polsko-bolszewicka (1919–1921) wygrana przez Polskę. Jednak Piłsudskiemu nie udało się stworzyć pasa narodowych państw, odgradzających Polskę od Rosji. W 1923 roku zrzekł się wszystkich funkcji państwowych i rozpoczął konsolidację swoich zwolenników. W 1926 roku, w maju, dokonał zamachu stanu. W latach 1926–1935 pełnił funkcję Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych, w latach 1926–1928 i w 1930 roku był premierem Polski. W 1935 roku zaaprobował zmiany ustrojowe w Polsce – konstytucję kwietniową. Zmarł w 1935 roku w Warszawie.
Na historycznej wokandzie to cykl radiowych audycji poświęconych znanym i wpływowym postaciom historycznym. Goście w studio, cenieni historycy, wcielają się w oskarżyciela i obrońcę, by dokonać osądu działań wybranej postaci ze współczesnej perspektywy.
ilustracja: Józef Piłsudski, Polona, PD
Józef Piłsudski (1867–1935) – żołnierz, działacz społeczny i niepodległościowy, polityk, mąż stanu, pierwszy naczelnik odrodzonego państwa polskiego i pierwszy Marszałek Polski. Od 1885 roku studiował medycynę w Charkowie, w 1887 roku, w związku z wykryciem spisku na życie cara, został aresztowany i zesłany. Po powrocie z Syberii, w 1892 roku, wstąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej, w latach 1894–1900 redagował pismo „Robotnik”, w 1893 roku stał się przywódcą partii. W ruchu rewolucyjnym, który jako jedyny, jego zdaniem, był zdolny zniszczyć carat, upatrywał szans na odzyskanie przez Polskę niepodległości. W 1900 roku został aresztowany i osadzony w Cytadeli warszawskiej. Rok później udało mu się uciec ze szpitala psychiatrycznego, do którego został przeniesiony, ponieważ symulował chorobę umysłową. Po wybuchu rewolucji w Rosji w 1905 roku, stanął na czele Organizacji Bojowej PPS-u, natomiast został odsunięty od kierownictwa partii i w 1906 roku współzałożył PPS – Frakcję Rewolucyjną. We Lwowie założył tajny Związek Walki Czynnej (1908), w Galicji organizował Związki Strzeleckie. Miał nastawienie antyrosyjskie, opowiadał się natomiast za taktycznymi sojuszami z innymi zaborcami, przede wszystkim z Austro-Węgrami. Stanął na czele Legionów Polskich, poddanych dowództwu austriackiemu. W 1914 roku powołał Polską Organizację Wojskową do prowadzenia zwiadu i dywersji na tyłach armii rosyjskiej i przewodził organizacji do 1917 roku. Wobec nierozwiązywania kwestii polskiej, w 1916 roku złożył dymisję z Legionów, rok później wezwał legionistów do odmowy złożenia przysięgi na wierność cesarzom Austrii i Niemiec, a POW zajęła się działalnością antyniemiecką. Piłsudski został aresztowany i osadzony w twierdzy magdeburskiej. Po uwolnieniu i powrocie do Warszawy w 1918 roku powierzono mu stanowisko Tymczasowego Naczelnika Państwa, które sprawował do 1922 roku, był także naczelnym wodzem sił zbrojnych. Doprowadził do powstania koalicyjnego rządu Ignacego Jana Paderewskiego (1919). W tym czasie wybuchła wojna polsko-bolszewicka (1919–1921) wygrana przez Polskę. Jednak Piłsudskiemu nie udało się stworzyć pasa narodowych państw, odgradzających Polskę od Rosji. W 1923 roku zrzekł się wszystkich funkcji państwowych i rozpoczął konsolidację swoich zwolenników. W 1926 roku, w maju, dokonał zamachu stanu. W latach 1926–1935 pełnił funkcję Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych, w latach 1926–1928 i w 1930 roku był premierem Polski. W 1935 roku zaaprobował zmiany ustrojowe w Polsce – konstytucję kwietniową. Zmarł w 1935 roku w Warszawie.
Na historycznej wokandzie to cykl radiowych audycji poświęconych znanym i wpływowym postaciom historycznym. Goście w studio, cenieni historycy, wcielają się w oskarżyciela i obrońcę, by dokonać osądu działań wybranej postaci ze współczesnej perspektywy.
ilustracja: Józef Piłsudski, Polona, PD
Tagi
Powiązane materiały
Powiązane materiały
-
czas trwania 13 min 56 sek
Przejdź do gatunku: program edukacyjny
Tadeusz Kościuszko | Na historycznej wokandzie
Czy bohaterowi dwóch narodów można coś zarzucić? W audycji Andrzeja Sowy toczy się dyskusja na temat dokonań Tadeusza Kościuszki
-
czas trwania 15 min 10 sek
Przejdź do gatunku: audycja
Stanisław August Poniatowski | Na historycznej wokandzie
-
czas trwania 14 min 52 sek
Przejdź do gatunku: program edukacyjny
Hugo Kołłątaj | Na historycznej wokandzie
-
czas trwania 0 min 12 sek
Przejdź do gatunku: dokument
Marszałek Józef Piłsudski dekoruje marszałka Francji Ferdynanda Focha orderem Virtuti Militari
Zobacz także
-
czas trwania 15 min 03 sek
Przejdź do gatunku: wywiad/rozmowa
Henryk Wujec o pracach parlamentu, cz. 2
Zobacz więcej materiałów w kolekcji Archiwa transformacji ‘89
-
czas trwania 11 min 00 sek
Przejdź do gatunku: dokument
Lech Wałęsa i Tadeusz Mazowiecki o ponownej legalizacji „Solidarności”
-
czas trwania 5 min 44 sek
Przejdź do gatunku: animacja
Rozkaz | Kapitan Europa | 17/17
-
czas trwania 3 min 14 sek
Przejdź do gatunku: wywiad/rozmowa
Komentarz Józefa Ślisza dotyczący sytuacji w rolnictwie
-
czas trwania 9 min 57 sek
Przejdź do gatunku: reportaż
Polska Kronika Filmowa nr 44/1994
SKOMENTUJ
Dodaj komentarz.Poniżej znajduje się wtyczka systemu komentarzy DISQUS. Została ona napisana w html5, dlatego upewnij się czy Twój czytnik ekranu go wspiera. Oficjalnie wspierane przez DISQUS czytniki to VoiceOver i NVDA.
Przemieszczając się przyciskiem tab po kolejnych polach wtyczki, w 9 kroku (po pozycji udostępnij) możnesz wpisać treść komentarza. Jeśli jesteś już zalogowany zatwierdzić wysłanie Twojego komentarza możesz w kroku 10.
Jeśli nie jesteś zalogowany do systemu DISQUS możesz to zrobić w kroku 10. Możesz również logować się poprzez konta Facebook, Twitter lub Google+ w krokach kolejno 11, 12 i 13. W celu zarejestrowania nowego konta w DISQUS podaj swoje dane, w kroku 15 imię, 16 e-mail, 17 hasło. Zatwierdzić wysłanie komentarza można w kroku 18. comments powered by Disqus