Julian Ursyn Niemcewicz | Na historycznej wokandzie
Autor Powrotu posła
należał do działaczy stronnictwa patriotycznego w okresie Sejmu Czteroletniego.
Brał czynny udział w insurekcji kościuszkowskiej, na własne oczy obserwował wykluwanie
się Stanów Zjednoczonych Ameryki, był świadkiem powstania listopadowego.
Przyszedł na świat w epoce oświeceniowego rozumu, a kiedy umierał, romantyczna
burza wytracała już swój impet. O wyjątkowo aktywnym świadku swojej epoki, w audycji
prowadzonej przez Andrzeja Sowę, dyskutują dr Jan Sałkowski i dr Krzysztof
Bauer. Z ich rozmowy wyłania się postać Niemcewicza jako „świetnego kompana
zabaw”, wieloletniego protegowanego familii Czartoryskich, płodnego – choć
niezbyt lotnego – literata, a równocześnie wprawnego redaktora oraz polemistę.
A także mówcę, który z trybuny sejmowej nie bał się nazwać carycy Katarzyny
„Mesaliną Północy”, wiernego sekretarza Tadeusza Kościuszki, więźnia rosyjskich
kazamat, czy wreszcie, później, lojalnego poddanego cara Pawła i nieudolnego
dyplomatę, zabiegającego w Anglii o polską sprawę po wybuchu powstania
listopadowego. Historyczne sztormy zdają się raz ciągnąć go na dno, a kiedy
indziej – wynosić ponad spienione fale. Jedno jednak zdaje się niepodważalne –
uczynienie go przez Karola Zbyszewskiego tytułowym bohaterem historycznego
pamfletu na XVIII-wieczną Polskę, zatytułowanego Niemcewicz od przodu i tyłu, to chyba jednak zbyt wiele.
Julian Ursyn Niemcewicz
(1757–1841) – działacz polityczny, pamiętnikarz, pisarz; pochodzący ze
średniozamożnej szlachty wychowanek Szkoły Rycerskiej. Przed długie lata pełnił
funkcję sekretarza Andrzeja Kazimierza Czartoryskiego, był uczestnikiem Sejmu
Wielkiego oraz współredaktorem „Gazety Narodowej i Obcej”, bardzo poczytnego
tytułu, stanowiącego tubę społecznych i politycznych reform. Sekretarz Tadeusza
Kościuszki, w trakcie insurekcji kościuszkowskiej brał udział w bitwie pod
Maciejowicami (1794). W latach 1797–1807 przebywał w Stanach Zjednoczonych.
Następnie w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim pełnił m.in. funkcję
wizytatora szkół i pierwszego prezesa Dyrekcji Teatru Narodowego. Po wybuchu
powstania listopadowego wszedł do Rządu Narodowego. Od 1833 roku mieszkał we
Francji. Podczas swojej kariery był ponadto m.in. członkiem Amerykańskiego
Towarzystwa Filozoficznego, Towarzystwa Historyczno-Literackiego w Paryżu oraz
prezesem Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Twórca licznych bajek politycznych,
poematów, utworów dramatycznych, przekładów, a przede wszystkim autor pierwszej
polskiej komedii politycznej – Powrót
posła (1791), popularnych Śpiewów
historycznych (1816), wielu prac z dziedziny historii i Pamiętników czasów moich (wyd. 1848).
Na historycznej wokandzie to cykl radiowych audycji poświęconych znanym i
wpływowym postaciom historycznym. Goście w studio, cenieni historycy, wcielają
się w oskarżyciela i obrońcę, by dokonać osądu działań wybranej postaci ze
współczesnej perspektywy.
ilustracja: Polona, PD
Tagi
Powiązane materiały
-
czas trwania 13 min 56 sek
Przejdź do gatunku: program edukacyjny
Tadeusz Kościuszko | Na historycznej wokandzie
Czy bohaterowi dwóch narodów można coś zarzucić? W audycji Andrzeja Sowy toczy się dyskusja na temat dokonań Tadeusza Kościuszki
-
czas trwania 14 min 52 sek
Przejdź do gatunku: program edukacyjny
Hugo Kołłątaj | Na historycznej wokandzie
-
czas trwania 15 min 10 sek
Przejdź do gatunku: audycja
Stanisław August Poniatowski | Na historycznej wokandzie
-
czas trwania 15 min 43 sek
Przejdź do gatunku: program edukacyjny
Jakub Szela | Na historycznej wokandzie
-
czas trwania 14 min 45 sek
Przejdź do gatunku: program edukacyjny
Jan Chryzostom Pasek | Na historycznej wokandzie
Zobacz także
-
czas trwania 2 min 16 sek
Przejdź do gatunku: reportaż
Bit określa świadomość
Fragment Polskiej Kroniki Filmowej wyemitowanej 10 lutego 1993 roku poświęcony wystawie Komputer Expo 93, które odbyła się w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie
-
czas trwania 10 min 12 sek
Przejdź do gatunku: reportaż
Polska Kronika Filmowa nr 50/1990
-
czas trwania 14 min 22 sek
Przejdź do gatunku: wypowiedź
Anna Pawełczyńska | Zapiski ze współczesności | 5/5
-
czas trwania 0 min 56 sek
Przejdź do gatunku: reportaż
Koncentracja oddziałów Związku Strzeleckiego | Kronika PAT 1938
-
czas trwania 7 min 44 sek
Przejdź do gatunku: wypowiedź
Rozmowa z Andrzejem Gwiazdą o sytuacji w Polsce przed obradami Okrągłego Stołu, cz. 1
SKOMENTUJ
Dodaj komentarz.Poniżej znajduje się wtyczka systemu komentarzy DISQUS. Została ona napisana w html5, dlatego upewnij się czy Twój czytnik ekranu go wspiera. Oficjalnie wspierane przez DISQUS czytniki to VoiceOver i NVDA.
Przemieszczając się przyciskiem tab po kolejnych polach wtyczki, w 9 kroku (po pozycji udostępnij) możnesz wpisać treść komentarza. Jeśli jesteś już zalogowany zatwierdzić wysłanie Twojego komentarza możesz w kroku 10.
Jeśli nie jesteś zalogowany do systemu DISQUS możesz to zrobić w kroku 10. Możesz również logować się poprzez konta Facebook, Twitter lub Google+ w krokach kolejno 11, 12 i 13. W celu zarejestrowania nowego konta w DISQUS podaj swoje dane, w kroku 15 imię, 16 e-mail, 17 hasło. Zatwierdzić wysłanie komentarza można w kroku 18. comments powered by Disqus