III Kwartet smyczkowy „…pieśni śpiewają” op. 67 | Henryk Mikołaj Górecki
odtwarzaj/zatrzymaj - spacja|
przewiń w przód/przewiń w tył - strzałki prawo/lewo|
głośniej/ciszej - strzałki góra/dół|
jakość - q
Posłuchaj więcej utworów w Kolekcji specjalnej TRZEJ KOMPOZYTORZY
Opis materiału
Historia powstania III
Kwartetu smyczkowego „…pieśni śpiewają…” Góreckiego jest długa i
skomplikowana. David Harrington, dyrektor artystyczny amerykańskiego Kronos
Quartet, dla którego Górecki napisał dwa poprzednie kwartety, tuż po
prawykonaniu drugiego z nich poprosił kompozytora o kolejny utwór. Okazało się
jednak, że tym razem na realizację zamówienia musiał czekać wyjątkowo długo, bo
choć kilka osób potwierdziło, że już w połowie lat 90. Górecki pokazywał im
gotowy nowy kwartet, a sam Harrington podczas spotkania z kompozytorem w Nowym
Jorku w 1995 roku usłyszał od niego, że utwór jest właściwie skończony, to do jego
prawykonania doszło dopiero w 2005 roku.
Dlaczego kompozytor czekał aż dekadę, by wypuścić w świat swój ostatni kwartet smyczkowy? Trudno znaleźć odpowiedź na to pytanie tym bardziej, że utwór to niezwykły, by nie powiedzieć – skończone arcydzieło.
Trwająca niemal godzinę kompozycja składa się z pięciu części, z których tylko najkrótsza (4-minutowa część centralna) przynosi pewne ożywienie i rozjaśnienie nastroju, dalekie jednak od żywiołowości i tanecznego zapamiętania szybkich odcinków poprzednich kwartetów kompozytora. Pozostałe partie utworu (wszystkie o zbliżonym czasie trwania – około 12 minut), przepełnia atmosfera głębokiego, nabrzmiałego smutkiem liryzmu. Przejmująca ekspresja dzieła zostaje osiągnięta dzięki maksymalnej oszczędności środków wyrazu (np. za sprawą powtarzanych krótkich motywów i pojedynczych, niskich dźwięków czy spowolnionego czasu narracji). Niesłychanie intymny, refleksyjny, pełen skupienia, żałobny wręcz ton utworu przenika słuchacza do głębi.
Całość robi wstrząsające wrażenie, współgrając doskonale z wybranym przez kompozytora poetyckim mottem kwartetu – słowami czterowiersza rosyjskiego poety Władimira Chlebnikowa: „Gdy umierają rumaki – dyszą / Gdy umierają zioła – schną / Gdy umierają słońca – nagle gasną / Gdy umierają ludzie – śpiewają pieśni”. Górecki napisał „pieśń” poruszającą i niezwykle osobistą w wyrazie, bez wątpienia odwołującą się do spraw ostatecznych. Być może to właśnie z tego powodu tak długo zwlekał z upublicznieniem utworu?
Konteksty
Kompozytor zdecydowanie dystansował się do prób twierdzenia, że III Kwartet został zainspirowany przez poezję Chlebnikowa, czemu dał dobitny wyraz w rozmowie z Małgorzatą i Marcinem Gmysami.
Bardzo interesujące są opublikowane w „dwutygodnik.com” wspomnienia Marcina Gmysa związane z utworem. W pierwszym muzykolog przywołuje pewien jesienny wieczór 2002 roku, gdy był świadkiem prywatnego, fortepianowego wykonania III Kwartetu. W drugim relacjonuje spotkanie Góreckiego z Krzysztofem Pendereckim podczas Festiwalu Kompozytorów Polskich w Bielsku-Białej w 2005 roku, na którym III Kwartet został prawykonany, oraz tajemne porozumienie obydwu mistrzów w sprawie Adagia z Kwintetu Franza Schuberta.
Poniżej znajduje się rejestracja wywiadu, którego Henryk Mikołaj Górecki udzielił przy okazji koncertu Kronos Quartet w Polsce w 2006 roku. Opowiada w nim o współpracy z grupą i o napisanym dla niej III Kwartecie.
Dlaczego kompozytor czekał aż dekadę, by wypuścić w świat swój ostatni kwartet smyczkowy? Trudno znaleźć odpowiedź na to pytanie tym bardziej, że utwór to niezwykły, by nie powiedzieć – skończone arcydzieło.
Trwająca niemal godzinę kompozycja składa się z pięciu części, z których tylko najkrótsza (4-minutowa część centralna) przynosi pewne ożywienie i rozjaśnienie nastroju, dalekie jednak od żywiołowości i tanecznego zapamiętania szybkich odcinków poprzednich kwartetów kompozytora. Pozostałe partie utworu (wszystkie o zbliżonym czasie trwania – około 12 minut), przepełnia atmosfera głębokiego, nabrzmiałego smutkiem liryzmu. Przejmująca ekspresja dzieła zostaje osiągnięta dzięki maksymalnej oszczędności środków wyrazu (np. za sprawą powtarzanych krótkich motywów i pojedynczych, niskich dźwięków czy spowolnionego czasu narracji). Niesłychanie intymny, refleksyjny, pełen skupienia, żałobny wręcz ton utworu przenika słuchacza do głębi.
Całość robi wstrząsające wrażenie, współgrając doskonale z wybranym przez kompozytora poetyckim mottem kwartetu – słowami czterowiersza rosyjskiego poety Władimira Chlebnikowa: „Gdy umierają rumaki – dyszą / Gdy umierają zioła – schną / Gdy umierają słońca – nagle gasną / Gdy umierają ludzie – śpiewają pieśni”. Górecki napisał „pieśń” poruszającą i niezwykle osobistą w wyrazie, bez wątpienia odwołującą się do spraw ostatecznych. Być może to właśnie z tego powodu tak długo zwlekał z upublicznieniem utworu?
Konteksty
Kompozytor zdecydowanie dystansował się do prób twierdzenia, że III Kwartet został zainspirowany przez poezję Chlebnikowa, czemu dał dobitny wyraz w rozmowie z Małgorzatą i Marcinem Gmysami.
Bardzo interesujące są opublikowane w „dwutygodnik.com” wspomnienia Marcina Gmysa związane z utworem. W pierwszym muzykolog przywołuje pewien jesienny wieczór 2002 roku, gdy był świadkiem prywatnego, fortepianowego wykonania III Kwartetu. W drugim relacjonuje spotkanie Góreckiego z Krzysztofem Pendereckim podczas Festiwalu Kompozytorów Polskich w Bielsku-Białej w 2005 roku, na którym III Kwartet został prawykonany, oraz tajemne porozumienie obydwu mistrzów w sprawie Adagia z Kwintetu Franza Schuberta.
Poniżej znajduje się rejestracja wywiadu, którego Henryk Mikołaj Górecki udzielił przy okazji koncertu Kronos Quartet w Polsce w 2006 roku. Opowiada w nim o współpracy z grupą i o napisanym dla niej III Kwartecie.
Tagi
Powiązane materiały
Powiązane materiały
-
czas trwania 27 min 01 sek
Przejdź do gatunku: utwór muzyczny
Kwartet smyczkowy | Witold Lutosławski
Posłuchaj więcej utworów w Kolekcji specjalnej TRZEJ KOMPOZYTORZY
-
czas trwania 8 min 05 sek
Przejdź do gatunku: utwór muzyczny
I Kwartet smyczkowy | Krzysztof Penderecki
-
czas trwania 5 min 45 sek
Przejdź do gatunku: utwór muzyczny
II Kwartet smyczkowy | Krzysztof Penderecki
-
czas trwania 18 min 00 sek
Przejdź do gatunku: utwór muzyczny
III Kwartet smyczkowy „Kartki z niezapisanego dziennika” | Krzysztof Penderecki
-
czas trwania 16 min 02 sek
Przejdź do gatunku: utwór muzyczny
„Już się zmierzcha”, muzyka na kwartet smyczkowy op. 62 | Henryk Mikołaj Górecki
Zobacz także
-
czas trwania 14 min 55 sek
Przejdź do gatunku: utwór muzyczny
Harmonia. Poemat na orkiestrę kameralną (dyr. Łukasz Borowicz) | Andrzej Panufnik
Posłuchaj więcej utworów w Kolekcji specjalnej ANDRZEJ PANUFNIK
-
czas trwania 22 min 54 sek
Przejdź do gatunku: utwór muzyczny
II Kwintet smyczkowy | Jan Duszyński
-
czas trwania 2 min 52 sek
Przejdź do gatunku: utwór muzyczny
Sonata na skrzypce i akordeon | Mikołaj Majkusiak
-
czas trwania 38 min 14 sek
Przejdź do gatunku: utwór muzyczny
Koncert na orkiestrę | Bela Bartok
-
czas trwania 25 min 35 sek
Przejdź do gatunku: utwór muzyczny
Quartetto Grosso | Karol Nepelski
SKOMENTUJ
Dodaj komentarz.Poniżej znajduje się wtyczka systemu komentarzy DISQUS. Została ona napisana w html5, dlatego upewnij się czy Twój czytnik ekranu go wspiera. Oficjalnie wspierane przez DISQUS czytniki to VoiceOver i NVDA.
Przemieszczając się przyciskiem tab po kolejnych polach wtyczki, w 9 kroku (po pozycji udostępnij) możnesz wpisać treść komentarza. Jeśli jesteś już zalogowany zatwierdzić wysłanie Twojego komentarza możesz w kroku 10.
Jeśli nie jesteś zalogowany do systemu DISQUS możesz to zrobić w kroku 10. Możesz również logować się poprzez konta Facebook, Twitter lub Google+ w krokach kolejno 11, 12 i 13. W celu zarejestrowania nowego konta w DISQUS podaj swoje dane, w kroku 15 imię, 16 e-mail, 17 hasło. Zatwierdzić wysłanie komentarza można w kroku 18. comments powered by Disqus