Tajemnice Tadeusza Boya-Żeleńskiego | Finezje literackie | 1/4
Finezje literackie to cykl audycji Polskiego Radia poświęcony znanym przedstawicielom świata literatury oraz zjawiskom literackim. W poszczególnych odcinkach poznajemy znakomitych twórców słuchając fragmentów utworów, niekiedy w ich własnym wykonaniu, oraz przez wypowiedzi bliskich im osób, komentarze krytyków i historyków. Ten cykl Finezji poświęcony został twórczości Tadeusza Boya-Żeleńskiego.
W pierwszym odcinku cyklu pisarz Józef Hen, autor m.in. książki o Boyu-Żeleńskim (Błazen – wielki mąż), opowiada o rodzicach Boya – zafascynowanej Narcyzą Żmichowską matce i ojcu – znakomitym kompozytorze, a także o postaci samego pisarza i poety, jego pierwszych próbach literackich, nieszczęśliwym wyborze życiowego powołania oraz miłości do Dagny Przybyszewskiej. W audycji możemy posłuchać nagrania archiwalnego, a w nim opowiadającego o ojcu aktora Stanisława Żeleńskiego, syna bohatera cyklu. Pojawiają się w niej również Wierszyk, który sam autor uważa za nie bardzo mądry (bez ostatniej strofy) oraz fragment Słówek Tadeusza Żeleńskiego-Boya. Czyta je Igor Śmiałowski.
Tadeusz Żeleński-Boy (ur. 21 grudnia 1874 roku w Warszawie, zm. 4 lipca 1941 roku we Lwowie) – krytyk literacki i teatralny, pisarz, felietonista, wybitny tłumacz literatury francuskiej, lekarz, społecznik. Syn kompozytora Władysława Żeleńskiego, kuzyn poety Kazimierza Przerwy-Tetmajera. Młodość spędził w Krakowie, gdzie ukończył gimnazjum i studia medyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim (1900) oraz rozpoczął praktykę. Obracał się wówczas w środowisku młodopolskiej bohemy, przyjaźniąc się m.in. ze Stanisławem Przybyszewskim i Stanisławem Wyspiańskim; był gościem na słynnym weselu Lucjana Rydla, a w 1904 roku ożenił się z Zofią Pareńską, Zosią z Wesela Wyspiańskiego. Wspomnienia z tamtego okresu zebrał w tomach Ludzie żywi (1929) i Znasz-li ten kraj (1932). Od 1906 roku współtworzył program pierwszego polskiego kabaretu literackiego – Zielonego Balonika, a satyryczne kabaretowe teksty i piosenki złożyły się na Słówka (1913). Silnie związany z kulturą francuską, od 1909 roku zaczął regularnie wydawać kolejne tłumaczenia francuskiej literatury, m.in. dzieł Moliera, Woltera, Rousseau, Diderota, Balzaka, Flauberta, Stendhala, Prousta. Przetłumaczył niemal cały jej kanon. Niektóre z jego tłumaczeń, na przykład Gargantui i Pantagruela FrançoisRabelais’ego, uznane zostały za kongenialne. W 1934 roku, za zasługi w upowszechnianiu kultury francuskiej, otrzymał Krzyż Komandorski francuskiej Legii Honorowej. Od 1919 roku pracował jako recenzent teatralny, najpierw dla krakowskiego Czasu, następnie – po przenosinach do Warszawy w 1921 roku – Kuriera Porannego. W Warszawie zajął się również publicystyką, poświęcając swoje teksty m.in. tematyce kobiecej: problemom antykoncepcji i aborcji. Związał się szczególnie mocno z Wiadomościami Literackimi, który powszechnie zaczęto uważać za pismo Boya i Słonimskiego. We wrześniu 1939 roku znalazł się we Lwowie, gdzie został uniwersyteckim wykładowcą literatury francuskiej. Po zajęciu miasta przez Niemców, w nocy z 3 na 4 lipca 1941 roku, został rozstrzelany przez SS, znalazłszy się w grupie dwudziestu pięciu lwowskich profesorów i ich rodzin.
ilustracja: Tadeusz Boy-Żeleński, fot. autor nieznany, Wikimedia Commons, PD
Tagi
Powiązane materiały
-
czas trwania 9 min 49 sek
Przejdź do gatunku: audycja
Tajemnice Tadeusza Boya-Żeleńskiego | Finezje literackie | 2/4
O okolicznościach zawarcia małżeństwa z Zofią Pareńską
-
czas trwania 9 min 44 sek
Przejdź do gatunku: audycja
Tajemnice Tadeusza Boya-Żeleńskiego | Finezje literackie | 3/4
-
czas trwania 9 min 37 sek
Przejdź do gatunku: audycja
Tajemnice Tadeusza Boya-Żeleńskiego | Finezje literackie | 4/4
Zobacz także
-
czas trwania 29 min 37 sek
Przejdź do gatunku: wywiad/rozmowa
Dmitrij Głuchowski | Świat młodych
Dmitrij Głuchowski rozmawia z Katarzyną Nowak o cyklu książek „Uniwersum Metro 2033”, o świecie po wojnie nuklearnej i o tym, dlaczego literatura katastroficzna jest w Rosji coraz bardziej popularna
-
czas trwania 54 min 53 sek
Przejdź do gatunku: dokument
Rok 1939. Historia i literatura | Wrzesień 1/2
-
czas trwania 9 min 55 sek
Przejdź do gatunku: audycja
Księga Starców | Finezje literackie | 3/5
-
czas trwania 9 min 13 sek
Przejdź do gatunku: audycja
Dziecięce wyliczanki i wiersze naszego dzieciństwa | Finezje literackie |1/5
-
czas trwania 12 min 28 sek
Przejdź do gatunku: wywiad/rozmowa
Rozmowa z Barbarą Toruńczyk w 20. rocznicę powstania „Zeszytów Literackich"
SKOMENTUJ
Dodaj komentarz.Poniżej znajduje się wtyczka systemu komentarzy DISQUS. Została ona napisana w html5, dlatego upewnij się czy Twój czytnik ekranu go wspiera. Oficjalnie wspierane przez DISQUS czytniki to VoiceOver i NVDA.
Przemieszczając się przyciskiem tab po kolejnych polach wtyczki, w 9 kroku (po pozycji udostępnij) możnesz wpisać treść komentarza. Jeśli jesteś już zalogowany zatwierdzić wysłanie Twojego komentarza możesz w kroku 10.
Jeśli nie jesteś zalogowany do systemu DISQUS możesz to zrobić w kroku 10. Możesz również logować się poprzez konta Facebook, Twitter lub Google+ w krokach kolejno 11, 12 i 13. W celu zarejestrowania nowego konta w DISQUS podaj swoje dane, w kroku 15 imię, 16 e-mail, 17 hasło. Zatwierdzić wysłanie komentarza można w kroku 18. comments powered by Disqus