Kilka słów o kobietach. Eliza Orzeszkowa | Finezje literackie | 2/5
odtwarzaj/zatrzymaj - spacja|
przewiń w przód/przewiń w tył - strzałki prawo/lewo|
głośniej/ciszej - strzałki góra/dół|
jakość - q
O wpływie powstania styczniowego na twórczość pisarki
Opis materiału
W drugim odcinku cyklu profesor Andrzej Makowiecki, historyk literatury, mówi o wpływie powstania styczniowego na zaadaptowanie elementów ideologii pozytywizmu w twórczości Elizy Orzeszkowej i innych pisarzy epoki. Jego zdaniem ceną, jaką zapłacili wszyscy ówcześni twórcy, chcąc aplikować do swych dzieł nowe idee, stał się etap literatury tendencyjnej. W audycji pojawia się sporo materiałów archiwalnych z 1967 roku: szczegóły z życiorysu pisarki przytacza Stanisław Niwiński, fragmenty jej listów czyta Rena Tomaszewska, a fragmenty eseju o twórczości Orzeszkowej autorstwa Juliana Krzyżanowskiego – Tadeusz Białoszczyński.
Finezje literackie to cykl audycji Polskiego Radia, poświęcony znanym przedstawicielom świata literatury oraz zjawiskom literackim. W poszczególnych odcinkach poznajemy znakomitych twórców słuchając fragmentów utworów, niekiedy w ich własnym wykonaniu, oraz przez wypowiedzi bliskich im osób, komentarze krytyków i historyków. Ten cykl Finezji poświęcony został twórczości Elizy Orzeszkowej.
Eliza Orzeszkowa (ur. 6 czerwca 1841 roku w Milkowszczyźnie, zm. 18 maja 1910 roku w Grodnie) – powieściopisarka i nowelistka pozytywistyczna, publicystka oraz działaczka społeczna. Pochodziła z zamożnej rodziny ziemiańskiej. W latach 1852-1857 przebywała w warszawskim pensjonacie sióstr sakramentek. Tam poznała i zaprzyjaźniła się z Marią Wasiłowską (później Konopnicką). W 1858 roku wyszła za Piotra Orzeszkę i zamieszkała w Ludwinowie, majątku męża. Tam prowadziła działalność społeczną i oświatową wśród mieszkańców wsi. Podczas powstania styczniowego pomagała powstańcom, ukrywając ich w swoim domu; przewoziła też uciekającego Romualda Traugutta do granicy Królestwa Polskiego. Z powodu jej działalności mąż został aresztowany i zesłany na Syberię. Orzeszkowa wróciła wówczas do Milkowszczyzny, a w 1869 roku uzyskała unieważnienie małżeństwa i po sprzedaży rodzinnego majątku zamieszkała w Grodnie. Była tam współwłaścicielką wydawnictwa, księgarni oraz wypożyczalni książek, zamkniętych w 1882 roku przez władze carskie. Pisarka została wówczas internowana. W 1894 roku poślubiła Stanisława Nahorskiego i w ten sposób zalegalizowała ich trwający blisko trzydzieści lat związek. Zmarła w Grodnie i tam została pochowana. Twórczość literacką początkowo podporządkowała ideom pozytywizmu, głosząc w swoich utworach tendencyjnych ewolucjonizm i agnostycyzm. Z czasem, rozczarowana tym prądem myślowym, skupiła się na pogłębionych analizach bohaterów i ich środowiska, tworząc swoje najlepsze powieści (Nad Niemnem, Meir Ezofowicz). Żywo zajmowała ją kwestia emancypacji kobiet. Poruszała ją zarówno w twórczości literackiej, jak i w tekstach publicystycznych (Kilka słów o kobietach, 1870).
Finezje literackie to cykl audycji Polskiego Radia, poświęcony znanym przedstawicielom świata literatury oraz zjawiskom literackim. W poszczególnych odcinkach poznajemy znakomitych twórców słuchając fragmentów utworów, niekiedy w ich własnym wykonaniu, oraz przez wypowiedzi bliskich im osób, komentarze krytyków i historyków. Ten cykl Finezji poświęcony został twórczości Elizy Orzeszkowej.
Eliza Orzeszkowa (ur. 6 czerwca 1841 roku w Milkowszczyźnie, zm. 18 maja 1910 roku w Grodnie) – powieściopisarka i nowelistka pozytywistyczna, publicystka oraz działaczka społeczna. Pochodziła z zamożnej rodziny ziemiańskiej. W latach 1852-1857 przebywała w warszawskim pensjonacie sióstr sakramentek. Tam poznała i zaprzyjaźniła się z Marią Wasiłowską (później Konopnicką). W 1858 roku wyszła za Piotra Orzeszkę i zamieszkała w Ludwinowie, majątku męża. Tam prowadziła działalność społeczną i oświatową wśród mieszkańców wsi. Podczas powstania styczniowego pomagała powstańcom, ukrywając ich w swoim domu; przewoziła też uciekającego Romualda Traugutta do granicy Królestwa Polskiego. Z powodu jej działalności mąż został aresztowany i zesłany na Syberię. Orzeszkowa wróciła wówczas do Milkowszczyzny, a w 1869 roku uzyskała unieważnienie małżeństwa i po sprzedaży rodzinnego majątku zamieszkała w Grodnie. Była tam współwłaścicielką wydawnictwa, księgarni oraz wypożyczalni książek, zamkniętych w 1882 roku przez władze carskie. Pisarka została wówczas internowana. W 1894 roku poślubiła Stanisława Nahorskiego i w ten sposób zalegalizowała ich trwający blisko trzydzieści lat związek. Zmarła w Grodnie i tam została pochowana. Twórczość literacką początkowo podporządkowała ideom pozytywizmu, głosząc w swoich utworach tendencyjnych ewolucjonizm i agnostycyzm. Z czasem, rozczarowana tym prądem myślowym, skupiła się na pogłębionych analizach bohaterów i ich środowiska, tworząc swoje najlepsze powieści (Nad Niemnem, Meir Ezofowicz). Żywo zajmowała ją kwestia emancypacji kobiet. Poruszała ją zarówno w twórczości literackiej, jak i w tekstach publicystycznych (Kilka słów o kobietach, 1870).
ilustracja: Eliza Orzeszkowa, fot. autor nieznany, Wikimedia Commons, PD
Tagi
Powiązane materiały
Powiązane materiały
-
czas trwania 9 min 49 sek
Przejdź do gatunku: audycja
Kilka słów o kobietach. Eliza Orzeszkowa | Finezje literackie | 3/5
Z wizytą w Bohatyrowiczach u Bohatyrowiczów
-
czas trwania 9 min 43 sek
Przejdź do gatunku: audycja
Kilka słów o kobietach. Eliza Orzeszkowa | Finezje literackie | 4/5
-
czas trwania 7 min 41 sek
Przejdź do gatunku: audycja
Kilka słów o kobietach. Eliza Orzeszkowa | Finezje literackie | 5/5
-
czas trwania 8 min 56 sek
Przejdź do gatunku: audycja
Kilka słów o kobietach. Eliza Orzeszkowa | Finezje literackie | 1/5
-
czas trwania 9 min 00 sek
Przejdź do gatunku: audycja
Anioły i demony | Finezje literackie | 1/5
Zobacz także
-
czas trwania 9 min 10 sek
Przejdź do gatunku: audycja
Dziennik Andrzeja Kijowskiego | Finezje literackie | 1/5
Rok 1968 i Kijowski jako sumienie polskiej literatury
-
czas trwania 9 min 09 sek
Przejdź do gatunku: audycja
Urojona perspektywa | Finezje literackie | 4/4
-
czas trwania 9 min 43 sek
Przejdź do gatunku: audycja
Pastisze naukowe. Stefan Themerson | Finezje literackie | 1/5
-
czas trwania 9 min 11 sek
Przejdź do gatunku: audycja
Tajemnice Tadeusza Boya-Żeleńskiego | Finezje literackie | 1/4
-
czas trwania 1 godz 54 min 43 sek
Przejdź do gatunku: debata
Wyprawa w XX-lecie, czyli co nam zostało z tamtych lat | Bitwa o literaturę
SKOMENTUJ
Dodaj komentarz.Poniżej znajduje się wtyczka systemu komentarzy DISQUS. Została ona napisana w html5, dlatego upewnij się czy Twój czytnik ekranu go wspiera. Oficjalnie wspierane przez DISQUS czytniki to VoiceOver i NVDA.
Przemieszczając się przyciskiem tab po kolejnych polach wtyczki, w 9 kroku (po pozycji udostępnij) możnesz wpisać treść komentarza. Jeśli jesteś już zalogowany zatwierdzić wysłanie Twojego komentarza możesz w kroku 10.
Jeśli nie jesteś zalogowany do systemu DISQUS możesz to zrobić w kroku 10. Możesz również logować się poprzez konta Facebook, Twitter lub Google+ w krokach kolejno 11, 12 i 13. W celu zarejestrowania nowego konta w DISQUS podaj swoje dane, w kroku 15 imię, 16 e-mail, 17 hasło. Zatwierdzić wysłanie komentarza można w kroku 18. comments powered by Disqus