Ninateka - Wojciech Kilar - Kochajmy się. Temat z filmu „Pan Tadeusz”

Menu szybkiego dostępu

  • Wyszukiwarka
  • Nawigacja główna serwisu
  • Stopka redakcyjna
  • ninateka
  • EDUEdukacja
  • Kolekcje

Twoje konto

konto w ninateka.pl
Strona główna Trzej kompozytorzy - Ninateka Strona główna Ninateka

Wyszukiwarka

Nawigacja główna serwisu

  • Muzyka
  • Muzyka filmowa
    • Filmy
    • Filmografia
  • Etapy twórczości
  • Biografia
  • Oś czasu
  • Alfabet
  • Playlisty
  • Filmy o Kilarze
pl english

Kochajmy się. Temat z filmu „Pan Tadeusz”

  • poprzedni utwór
  • zatrzymaj utwór
  • wycisz
  • włącz dźwięk
Dodaj do playlisty+

Update Required

To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.
Opis materiału
  • Kompozytor:Wojciech Kilar
  • Tytuł oryginalny: Kochajmy się. Temat z filmu „Pan Tadeusz”
  • Rok ukończenia: 2000
  • Obsada: orkiestra
  • Czas trwania: 4'09''
  • Forma/gatunek: temat z filmu
  • kategoria: muzyka filmowa, muzyka użytkowa i popularna, muzyka instrumentalna, dzieła na orkiestrę
  • dyrygent: Wojciech Rajski
  • Producent: Polskie Radio S.A.
  • Rok produkcji: 2000
  • jakość: dobra
  • Dyskografia: „Polska muzyka filmowa”, Polskie Nagrania, 2002; „Pan Tadeusz. Muzyka Wojciecha Kilara do Filmu Andrzeja Wajdy”, Wielka Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia, Antoni Wit – dyrygent, Pomaton EMI 1999
Pod względem liczby widzów i nagród (Orzeł, Złota Kaczka, Platynowa Płyta) – niewątpliwie największy sukces kompozytora, jeśli nie liczyć amerykańskiego Draculi. W Wajdowskiej ekranizacji polskiego poematu narodowego muzyka jest wszechobecna, zajmując około 1/4 czasu trwania filmu. Można doliczyć się aż dziesięciu podstawowych motywów, które potem Kilar ułożył w blisko 25-minutową suitę, wydaną następnie w partyturze przez PWM i na płycie przez Pomaton EMI.

Zacznijmy od wypowiedzi samego kompozytora:

Pytali mnie, ile razy przeczytałem Pana Tadeusza, pisząc tę muzykę. Broń Boże! Ani razu nie czytałem. Bo dla mnie w tej chwili istnieje tylko Pan Tadeusz Wajdy i ja nie pisałem muzyki do poematu Mickiewicza, tylko do filmu Wajdy. Ale w każdym Polaku Pan Tadeusz siedzi, więc i we mnie, choć przy łóżku go nie mam. Jednak wiele razy go czytałem i te wszystkie sceny tkwią we mnie. To jest część mojej polskości. I kiedy przyszło mi komponować, muzyka wydawała się oczywista.

Z tych oczywistych tematów wymieńmy trzy obecne w samym tekście Mickiewicza. Jest to przede wszystkim Mazurek Dąbrowskiego, pojawiający się na kartach epopei kilkukrotnie: w kurancie dworskiego zegara na początku dzieła, a także zagrany na cymbałach w karczmie Jankiela i podczas jego koncertu. W filmie zjawia się dosłownie na chwilę i wnet przechodzi w poloneza (na płycie można wysłuchać dłuższej wersji tego ostatniego w wykonaniu zespołu muzyki dawnej). Wreszcie polowanie i róg Wojskiego, a raczej jego echo, w którym wykorzystany jest temat z Inwokacji. Każdy z tych motywów wymagał szczególnie starannego opracowania, co kompozytor potwierdził w wywiadzie:

Wszyscy czekają, jaki będzie ten Pan Tadeusz, te mrówki, polonez, każdy to z czymś kojarzy, czasem też z jakąś naszą muzyką. Bo to jest polskość. A polskość od razu kojarzy się z Chopinem, z taką nutką smętną, kujawiaczkową troszeczkę, ale słusznie mi moja żona powiedziała: „Pamiętaj, że to się dzieje na Litwie!”. I ja to powiedziałem Wajdzie i on się ze mną zgodził, że nie będziemy sięgać do skarbnicy efektów łatwych, łechczących, sentymentalnych, narodowych. Z wyjątkiem poloneza, który oczywiście musi być polonezem, ta muzyka powinna być muzyką uniwersalną.

Dwa tematy odgrywają w Panu Tadeuszu Wajdy szczególną rolę. Pierwszym jest Inwokacja, rozpoczynająca film płynnym przekroczeniem progów paryskiego salonu i „powrotem” na litewskie ziemie, który to motyw będzie potem występować wielokrotnie, kojarzony z obrazem ojczyzny (odezwie się m.in. jako wspomniane już Echo do sygnału granego przez Wojskiego na rogu). Repetytywne, „ptasie” pasaże instrumentów dętych drewnianych unoszą się w nim nad szerokim niczym Niemen łukiem melodii skrzypiec, a potem wiolonczeli; za trzecim razem przejmują go waltornie. Drugim ważnym tematem jest Polonez. Jego melodia, nim on sam zabrzmi tryumfalnie w finale filmu, pojawia się w scenie śmierci Jacka Soplicy, intonowana przez klarnet przy akompaniamencie smyczków. Utwór Kilara, który stał się ogólnopolskim hitem i zastąpił na studniówkach słynne Pożegnanie ojczyzny Michała Kleofasa Ogińskiego, zwraca uwagę zróżnicowaniem koncertujących instrumentów, którymi są kolejno: obój, flet oraz trąbka.



W szeregu scen militarnych pojawiają się trzy motywy marszowe, z których mahlerowska Bitwa brzmi dwa razy: podczas retrospekcji z oblężenia zamku Horeszków oraz starcia wojsk rosyjskich z polską szlachtą. Wyróżnia ją suchy rytm kotłów i werbli, czasem punktowany przez sforzata trąbek, wreszcie melodia staccato na ksylofonie. Rok 1812 ma zdecydowanie pogodniejszy charakter, który wprowadzają waltornia i jasne brzmienia trąbek. Wreszcie, podczas zajazdu na Soplicowo, motyw zatytułowany Tomasz, karabelę! wyraźnie nawiązuje do trójdzielnego rytmu Poloneza.



Scenom miłosnym towarzyszy akompaniament orkiestry smyczkowej – wiolonczel w Kochajmy się i skrzypiec w Tadeuszu i Telimenie (utworze znanym także jako Świątynia dumania), z rzadka wzbogacany o flet poprzeczny w Tadeuszu i Zosi (to ten właśnie instrument wprowadza rozróżnienie między dwoma miłościami tytułowego bohatera). Ruchliwe Mrówki zawdzięczają dowcipniejsze tony fagotowi. Dwa tematy uzupełniające to Polowanie (znów z obowiązkowymi rogami, ale również z charakterystycznymi „myśliwskimi” motywami imitującymi echo) i Zaścianek (motoryczne smyczki z perkusją, wykorzystywane jako łącznik między krótkimi scenami).



Konteksty

Najsłynniejszą z przywoływanych w kontekście Pana Tadeusza anegdot jest opowieść Andrzeja Wajdy o inspirującej roli poloneza, skomponowanego przez Kilara jeszcze przed zdjęciami do filmu.


Fragmenty filmu 
Pan Tadeusz w reż. A. Wajdy, 1999, © Heritage Films


dodaj komentarz
Poniżej znajduje się wtyczka systemu komentarzy DISQUS. Została ona napisana w html5, dlatego upewnij się czy Twój czytnik ekranu go wspiera. Oficjalnie wspierane przez DISQUS czytniki to VoiceOver i NVDA.
Przemieszczając się przyciskiem tab po kolejnych polach wtyczki, w 9 kroku (po pozycji udostępnij) możnesz wpisać treść komentarza. Jeśli jesteś już zalogowany zatwierdzić wysłanie Twojego komentarza możesz w kroku 10.
Jeśli nie jesteś zalogowany do systemu DISQUS możesz to zrobić w kroku 10. Możesz również logować się poprzez konta Facebook, Twitter lub Google+ w krokach kolejno 11, 12 i 13. W celu zarejestrowania nowego konta w DISQUS podaj swoje dane, w kroku 15 imię, 16 e-mail, 17 hasło. Zatwierdzić wysłanie komentarza można w kroku 18.

SKOMENTUJ

comments powered by Disqus
  • Tweetnij

Konteksty

  • opinie
    Podczas przygotowań do kręcenia Pana Tadeusza miałem wiele wątpliwości dotyczących wierszowanego tekstu, który był wyjątkowo trudnym wyzwaniem ... czytaj dalej
Powiązane

Powiązane

  • Wojciech Kilar Śmierć Jacka Soplicy. Temat z filmu „Pan Tadeusz”
  • Wojciech Kilar Rok 1812. Temat z filmu „Pan Tadeusz”
  • Wojciech Kilar Tadeusz i Zosia. Temat z filmu „Pan Tadeusz”
  • Wojciech Kilar Mrówki. Temat z filmu „Pan Tadeusz” (dyr. Wojciech Rajski)
  • Wojciech Kilar Świątynia dumania. Temat z filmu „Pan Tadeusz”
  • Wojciech Kilar Polowanie i Echo. Tematy z filmu „Pan Tadeusz”
  • Wojciech Kilar Inwokacja. Temat z filmu „Pan Tadeusz”
  • Wojciech Kilar Polonez z filmu „Pan Tadeusz” (dyr. Łukasz Borowicz)
  • Wojciech Kilar Polonez z filmu „Pan Tadeusz” (dyr. Wojciech Rajski)
  • Wojciech Kilar Mrówki. Temat z filmu „Pan Tadeusz” (dyr. Tomasz Radziwonowicz)

Stopka redakcyjna

Strona główna Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego
  • O KOLEKCJI|
  • Kontakt|
  • Redakcja|
  • Partnerzy|
  • Dostępność|
  • Polityka prywatności|
  • Regulamin|
  • Mapa strony - Wojciech Kilar|
  • All Rights Reserved 2015 Narodowy Instytut Audiowizualny